کتـاب تکنیـک های رفـتــاری بخش پنجم

تکنيک های آموزشی – رفتاری برای کودکان در خودمانده

  ترجمه قسمت هايی از کتاب The Me Book نوشته پروفسور Lovaas

«بخش پنجم»

فصل ششم

تقليد صداها و کلمات

مرحله اول: توليد صدا

توليد صدا عبارتست از: هر صداي ايجاد شده توسط تارهاي صوتي نظير خرخر کردن، قهقهه زدن، پچ پچ کردن، ((آه گفتن)) و ((اي)) گفتن هدف اين مرحله از برنامه، افزايش بسامد اين آواهاي ايجاد شونده مي باشد.

گام اول: شما و کودکتان بايد رو در روي يکديگر و با فاصله 48/1 تا 96/2 سانتي متر دور از هم بنشينيد. در موقعي که بچه ها، ساکت مي شوند (ايجاد صدا را متوقف مي کنند) وقتي ناراحت مي گردند، اين موضوع حائز اهميت است که موقعيت مورد نظر را تا حد ممکن دوستانه کنيد و باعث خوشحالي او شويد. سعي کنيد تا از به کار بردن تنبيهات جزيي به مقدار زياد جهت کنترل کج خلقي ها و رفتار خودسرانه بپرهيزيد. زيرا اين مورد باعث مي شود تا او به طور کامل ساکت و بي صدا گردد. ولي هر مورد کج خلقي و رفتار خودسرانه بايد در سطح قابل کنترل باشد.

گام دوم: بگوييد ((حرف بزن)) و بلافاصله هر پاسخ آوايي(ايجاد صدا) را با تحسين کردن و غذا دادن پاداش دهيد. بايد دستور مورد نظر را هر 5 تا 10 ثانيه تکرار کنيد.

گام سوم: اگر بچه شما، هيچ صدايي را ايجاد نمي کند. بايد او را به طور فيزيکي(با غلغلک دادن، در آغوش گرفتن يا فعاليت بدني مانند پريدن) کمک کنيد که باعث مي شود تا او صدايي ايجاد نمايد.

بلافاصله هر صدايي را که بچه شما ايجاد مي کند، تقويت نماييد. در هنگامي که بچه، 10 مورد ايجاد صدا يا بيشتر از آن را به طور گسترده در هر دقيقه و در هر دوره زماني 2 يا 3 دقيقه انجام نمود مي توانيد تصور کنيد که بچه مرحله اول را با مهارت فراگرفته است و او آن را به خوبي مي شناسد.

مرحله دوم: تحت کنترل آوردن آواهاي ايجاد شده

هدف از مرحله دوم اين است که بچه ياد بگيرد بعد از آن که به او گفتيد: ((حرف بزن)) ظرف 3 ثانيه، صدايي را ايجاد کند. در مرحله اول به او تعليم داديد که مي تواند با استفاده از ايجاد صدا، مقدار پاداش ها را کنترل نمايد. اکنون به او چيزهايي، را ياد خواهيد داد که تا اندازه اي پيچيده تر هستند.

گام اول: شما و بچه تان بايد رو در روي هم با فاصله اي در حدود 48/1 تا 96/2 سانتي متر دور از هم بنشينيد.

گام دوم: بگوييد: (( صحبت کن)) و با تشويق کردن و غذا دادن، هر پاسخ آوايي ايجاد شده در حدود 3 ثانيه بعد از درخواست تان را تقويت کنيد. اين موارد آموزشي بايد ادامه يابند، تا زماني که بچه ظرف مدت 3 ثانيه، براي 10 آزمايش پي در پي بر مبناي دستورتان پاسخي آوايي را ارائه دهد.

گام سوم: اکنون فاصله زماني بين دستور شما و پاسخ او بايد در حدود 2 ثانيه کاهش يابد. اکنون بچه شما بايد ظرف 2 ثانيه بعد از فرمان شما مبني بر ((صحبت کن)) پاسخي را بر اساس ايجاد صدا ارائه نمايد.

گام چهارم: در موقعي که بچه، در فاصله زماني 2 ثانيه اي به منظور ميزاني در حدود 10 آزمايش پي در پي موفق شده است. پس از آن اين فاصله زماني به ميزان يک ثانيه کاهش مي يابد.

هنگامي که بچه ظرف يک ثانيه پس از بيان تقاضا از سوي شما به 10 آزمايش پي در پي پاسخ آوايي مي دهد، وارد مرحله سوم شويد. آواهاي اختياري(يعني آواهايي که خارج از برنامه زماني در رابطه با تبعيت از درخواست شما مبني بر جواب به ((صحبت کن)) ايجاد مي گردند، به اندازه اندکي بايد پاداش داده شوند که با تکان دادن سر و گفتن ((کلمه خوبي بود)) تحسين گردد. شما بايد به آواهايي که ظرف فاصله زماني آزمايش روي مي دهند، تقويت کننده هاي وسيعي (مثل غذا و بوسه) را در نظر بگيريد. برخي از افراد، در تمام مدت آموزش اوليه آواهاي اختياري را تقويت نمي کنند، زيرا احتمال دارد کار بچه را سخت تر کند چون کودک نمي تواند تشخيص دهد کدام رفتار در حال تصديق شدن است. يعني اگر او به خاطر اختياري بودن رفتار، پاداش گيرد، موقعي که به خاطر ايجاد صدا تشويق مي شود را درک نمي کند.

مرحله سوم: تقليد يا اداي صداها

هدف از اين مرحله، اين است که به کودکتان آموزش دهيد تا صداهاي خاصي را تقليد کند که بعداً در جريان گفتن کلمات به کار مي روند. کودک شما بايد ياد بگيرد تا 10 صدا را ادا نمايد.

آ ب ف د ک م و اي پ ت

صداي اول:

روش زير، براي آموزش به بچه، به منظور ايجاد نخستين صدا، بر اساس تقليد از صداي شما، به کار برده مي شود.

گام اول: شما و کودکتان بايد رو به روي هم به فاصله 48/1 تا 96/2 سانتي متر، دور از هم بنشينيد.

گام دوم: براي هر آزمايش، يک صدا را بگوييد مثل ((آ))

گام سوم: در 5 آزمايش نخست به هر صدايي که بچه ظرف 3 ثانيه بعد از صداي شما، توليد کرد. حتي اگر شباهت نزديکي با صداي شما داشت به او پاداش دهيد. به عنوان مثال، اگر در آزمايش آغازين، شما در حالي که مي گوييد((آ)) او در جواب بگويد((اَ)) يا ((اِ)) اين جواب قابل قبول است.

گام چهارم: برخي از صداهايي که شما ايجاد مي کنيد را بچه نمي تواند تلفظ کند، در اين موارد بايد از راهنمايي ديداري يا فيزيکي استفاده کرد تا شباهت نزديکي را با صداي خود برقرار کنيد.

در روش راهنمايي ديداري، وقتي صدايي را تلفظ مي کنيد، شکل دهان خود را به طور برجسته و واضح به او نشان دهيد. به عنوان مثال هنگامي که مي گوييد((آ)) بايد دهان خود را تا حد امکان باز کنيد و بچه را به خاطر تقليد از شکل دهان شما، پاداش دهيد. خواه صدا را توليد کرده باشد يا نکرده باشد. (در اين مرحله شکل دهان به حالت صدا بيشتر مورد نظر است). در صورت نياز دهانش را باز کنيد. هنگامي که بچه، به طور موفقيت آميز، شکل دهان شما را تقليد کرد از او بخواهيد تا در همين حال صدايي را ايجاد کند.

صدا يا آواي حاصل شده، بايد حداقل شباهت کمي با صدايي که شما ايجاد کرديد، داشته باشد.

راهنمايي ديداري ادامه داده مي شود، تا زماني که بچه صدايي نظير آنچه شما ايجاد کرديد را براي 5 بار پي در پي ايجاد کرده باشد. در روش راهنمايي فيزيکي دهان بچه را به شکل مناسب نگه داريد. هنگامي که بچه، صدا را ايجاد مي کند. همچنين هنگامي که با نگه داشتن لب هاي بچه بر روي همديگر آوايي را سر مي دهد. مي توانيد صداي ((م)) را با راهنمايي کردن او به صورت فيزيکي ايجاد نماييد. اين راهنمايي بچه را وادار مي کند تا حداقل صدايي نه چندان دقيق همانند صداي شما ايجاد نمايد.

گام پنجم: بعد از اين که بچه به مدت 5 بار صدايي شبيه به صداي شما را به طور نه چندان دقيق ايجاد کرد پاسخ او به گونه اي طراحي مي گردد که صدايي را ايجاد کند که بيشتر از پيش به صداي شما، شباهت دارد. يعني بر اساس تمرينات موفق، او را وادار کنيد تا صدايش را تا حد امکان، شبيه به صداي شما نمايد.

گام ششم: وقتي بچه صداي نخست را براي 10 بار پي در پي به طور صحيح ادا کرد. آموزش تقليد صداي دوم را آغاز کنيد.

دومين صداي انتخاب شده براي آموزش تلفظ کلمه، بايد از صداي اول کاملاً متفاوت باشد. به عنوان مثال، اگر در ابتدا صداي ((آ)) ياد داده شد، صداي ((م)) دومين صداي مناسب خواهد بود.

گام اول: مراحل 1 تا 6 که در آموزش صداي اول به کار برده شده را براي آموزش بچه به منظور ادا کردن صداي دوم ((م)) نيز استفاده مي شوند.

گام دوم: بعد از اين که بچه، صداي دوم ((ميم)) را به مدت ده بار پياپي، به طور درست تلفظ کرد. صداي اول((آ)) را دوباره بيان کنيد. آزمايش کردن و آموزش دادن را ادامه دهيد، تا اين که بچه شما يادگيرد، 5 بار پياپي جواب را تکرار کند.

گام سوم: گام هاي اول و دوم را تکرار کنيد، تا زماني که بچه در جريان پاسخ، يا انجام رفتار، براي هر آزمايش در آغاز کار فقط يک اشتباه را مرتکب گردد و در واقع در اولين بار تلفظ هر کلمه، غلط داشته باشد و در دفعات بعدي اين غلط ها را تکرار نکند.

گام چهارم : اکنون بايد حالت تغيير صدهاي ياد داده شده را با دو صدا آغاز کنيد. به عنوان مثال((آ)) و ((ميم)) و ((آ)) و ((ميم)) و ((ميم)) و ((آ)) و ((آ)) و ((آ)) و ((ميم)) و ((آ)).

اگر در طول اين مرحله، بچه يکي از صداها را جا انداخت، دوباره باز گرديد و آن را بيان کنيد. سپس دو صدا را در حالت تغيير و جابه جايي قرار دهيد. به جابه جا کردن صداها ادامه دهيد تا زماني که بچه، به طور دقيق با اين صداها، واکنش درست داشته باشد. اکنون بچه شما آماده است تا صداي سوم را تقليد کند.

صداي سوم :

گام اول: روش آموزش اين صدا، همانند روش به کار برده شده براي آموزش دو صداي نخستين است.

گام دوم: بعد از اين که بچه توانست هر صداي جديدي را تلفظ کند. بايد بازنمايي هايي از صداي جديد را به طور متغير، همراه با بازنماي هاي صداهاي آموزش داده شده قبلي، با هم ترکيب کنيد. تا زماني که بچه به طور دقيق به دستور شما پاسخ درست داده و آن را با دقت اجرا کند.

گام سوم: وقتي بچه شما بتواند 6 تا 10 صدا را تقليد نمايد، بايد وارد مرحله بعد شويد، در حالي که صامت ها و مصوت ها و کلمات را ايجاد مي نماييد. بايد آموزش را ادامه دهيد تا به کودکتان ياد دهيد، صداهاي موجود در ليست زير را تقليد کرده، تلفظ کند. در هنگام کار کردن با بچه در رابطه با تقليدهاي شفاهي آگاه باشيد که اين امر هم براي شما و هم براي بچه کاري سخت است به طوري که ممکن است بچه پس رفت کند يعني کج خلقي و خودسري را آغاز نمايد.

در اين صورت، بايد به مرحله قبل باز گرديد و او را آرام نماييد.

مرحله چهارم: تقليد کلمات: (تلفظ)

کلماتي که جهت آموزش، انتخاب مي کنيد، بايد شامل صداهايي باشند که بچه بتواند به راحتي آن ها را تلفظ کند. بهتر است اين برنامه را با کلماتي آغاز نماييد که داراي صداهاي مشابه باشند مثلاً ( دو جزء شبيه به هم مثل (مامان) يا (بابا) يا صداهايي تقريباً مشابه مثل ((مامان)) يا ((بابا)) يا صداهايي تقريباً مشابه يا (ني ني) هستند. کلمات متشکل از صداهاي خيلي نامتشابه (داراي دو جزء متفاوت مانند ((ميز)) و ((ساعت)) بايد بعداً ارائه گردند.

کلمه اول:

گام اول: براي چند آزمايش اول (20 تا 50 مورد) کلمه مثل((مامان)) را بگوييد و هر شباهت تقريبي که در بردارنده صداهاي اصلي کلمه مورد نظر است را تقويت کنيد. همچنين ((ما)) ((مام) ((ما- آ)) يا ((ماک)) تناسب هاي آغازين مناسب براي کلمه((مامان)) است و کلمه ((گاک)) تناسب نزديکي با ((گاگا)) دارد.

گام دوم: در صورتي که بچه در چند آزمايش اول توانست کلمه اي نزديک به کلمه شما را به طور مقدماتي ارائه دهد و کلمه اي را بيان کند که تا اندازه اي به کلمه شما شباهت داشته باشد بايد آموزش هاي بعدي را در جهت تصويرسازي کامل کلمه به کار بريد، تا بچه بتواند آن را با تناسب بيشتري تلفظ کند. يعني درآزمون موردنظر وقتي بچه کلمه­اي را تلفظ مي نمايد که تا اندازه زيادي به نوع مورد نظر، شباهت دارد بايد پاسخ او را تقويت کنيد. روش کامل کردن يک رفتار را بر اساس تصوير کامل آن، ادامه دهيد.

تا زماني که شباهت تلفظ بچه با کلمه شما به قدري واضح گردد که اکثر افراد، بتوانند آن را به راحتي بفهمند، جواب بچه نياز به تلفظ دقيق مثل تلفظ شما ندارد و تقليد مناسب کلمه ((غلغلک)) به صورت ((غلغل)) يا ((غلغلک)) خواهد بود.

گام سوم: بچه شما درمراحل اول آموزش در برخي لغات مشکل پيدا مي­کند و نمي­تواند آن ها را مشابه با کلمات شما تلفظ کند. به طوري که حتي شباهت نه چندان دقيقي هم، بين آن ها وجود ندارد.

به عنوان مثال، بچه ممکن است در تقليد يک يا چند صدا، که کلمه مورد نظر را تشکيل مي دهند، ناقص عمل کند. يک شباهت نامناسب کلمه ((مامان)) کلمه ((آ)) است.

شباهت نامناسب ((گاگا)) کلمه ((ک)) يا ((گ)) است.

در حالي که از يک روش صورت سازي (جزء جزء کردن کلمه) استفاده مي نماييد. بايد کلمه مورد نظر را ايجاد کنيد. کلمه را به صداهاي ترکيبي اش، تقسيم کنيد و هر صدا را به عنوان آزمون جدا، مورد استفاده قرار دهيد. مثلاً ((مامان)) به صورت((م م)) – ((ا)) ((ما)) ((ماما- مامان)) تجزيه مي شود. وقتي ترکيب مورد نظر فراهم مي گردد، بچه هر کدام از آن ها را تلفظ مي کند، و به خاطر تکرار کردن هر ترکيب تقويت مي شود. در اين ترکيب، شما مي توانيد کلمات ديگر را به کار بريد و همانند روش زير، از آن ها استفاده کنيد.

فرد بزرگسال: ((آ))

بچه: ((آ))

فرد بزرگسال: ((آفرين!)) ..... ((ما)).

بچه: ((آ))

فرد بزرگسال: ((م م))

بچه: ((م م ))

فرد بزرگسال: ((آفرين!)) ...... آ

بچه: ((آ))

فرد بزرگسال: ((م م))

بچه: ((م م))

فرد بزرگسال: (منتظر مي ماند تا بچه بگويد((آ)) )

بچه: ((آ))

فرد بزرگسال: ((آفرين)) (دوباره تکرار مي کند).

نکته آموزشي در اين جا، اين است که شما از بچه مي خواهيد تا دو صداي متفاوت، را در کنار هم قرار دهد يا به هم متصل سازد و صدايي را بر زبان آورد. به عنوان مثال گفتن((م)) علامتي است از طرف بچه براي گفتن ((ما)) در حاليکه در ابتدا او را براي گفتن((آ)) هيچ گونه راهنمايي نمي کنيد. اين روش را با کاهش دادن راهنمايي از سوي خود و ((گفتن آ)) ادامه مي دهيد تا اين که در پايان آن را کامل کند. نوشتن جزئيات مربوط به ساختن کلمه، اول روشي مشکل است و بايد تمام امکانات را به کار بريد. تا به يک بچه خاص کمک نماييد تا صحبت کند.

به عنوان مثال، اگر در حال کار کردن بر روي ((ما))هستيد، موقعي که مي گوييد ((ما)) بچه ممکن است بگويد((آ)) زيرا صداي آخر کلمه شما يعني ((ما)) صداي ((آ)) است که براي او قوي ترين صدا مي باشد از اين جهت که او، آن را واضح تر از صدهاي ديگر مي شنود. اگر بگوييد((م م)) او مي گويد: ((ما)) بنابراين گاهي مواقع بگوييد: ((م م)) سپس ((آ)) را به کار بريد و وقتي مي گويد ((ما)) او را تشويق کنيد. بعد از اين که ، بچه ترتيب درست کلمه بر اساس روش ذکر شده را با انجام 5 مورد بازنمايي مداوم انجام داده است. به تدريج کلمات ديگر را جانشين سازيد و آن را سرعت بخشيد. در موقعي که ميزان بازنمايي کلمه افزايش مي يابد، موارد تقويت کننده موجود بين صداهاي ترکيبي به تدريج کاهش داده مي شوند. در اين هنگام، نتيجه ممکن است اين گونه باشد:

فرد بزرگسال: ((ما))

بچه: ((ما))

فرد بزرگسال: ((ما-ما))

بچه: ((ما))

فرد بزرگسال: (منتظر مي ماند تا بچه ((ما)) دوم را بگويد يا او را راهنمايي مي کند).

بچه: ((ما))

فرد بزرگسال: ((خيلي خوب است!))

ترکيب کردن بازنمايي هاي اجزاي يک سيلابي و دوسيلابي کلمات مثل((ما)) و ((ما-ما)) ((ما- مان)) و ((ما)) حائز اهميت است تا بر اساس آن به او کمک شود تا بين اين دو نوع صدا، تشخيص قائل گردد. بچه ممکن است بين گفتن صدهاي کلمه مورد نظر براي مدت زيادي، مکث اندکي داشته باشد.(مثل((ما)) .....((مان)) ). ليکن، با به کار بردن تقويت کننده هاي انتخابي براي مواردي که در آن، بچه کلمه را با مکث اندک مي گويد، به تدريج مي توان اين مکث ها را محدود کرد.

کلمه دوم:

دومين کلمه اي که براي آموزش تقليد شفاهي به کار برده مي شود. بايد از کلمه اول، کاملاً متفاوت باشد.

به عنوان مثال اگر کلمه((مامان)) به عنوان کلمه اول آموزش داده مي شود، کلمه ((ني ني)) به عنوان کلمه دوم براي آموزش مناسب است. ممکن است کلمه ((بابا)) يا ((به به)) را به عنوان وجود شباهت هاي مناسب، بپذيريد. کلمه دوم، همانند مورد اول بايد از صداهايي تشکيل شده باشد که بچه بتواند به طور مجزا آنها را تلفظ کند.

کلمه دوم بايد به همان روشي که کلمه اول، آموزش داده شد، تعليم داده شود. بعد از اين که بچه کلمه دوم را براي ده بار پي در پي به طور درست بيان کرد. روش گوناگوني برنامه ها را با دو کلمه آغاز کنيد روش گوناگوني را به همان روشي که قبلاً توضيح داديم به کار ببريد. اولين کلمه را به بچه بگوييد. اين کلمه را آن قدر تکرار کنيد، تا زماني که بچه براي پنج بار متوالي به طور صحيح آن را بيان کند. ممکن است مجبور شويد تا در مراحل اوليه کلمه را با راهنمايي به او بگوييد. يعني به همان صورت که در آموزش اوليه انجام داديد، کلمه را به صداهاي ترکيبي اش تقسيم نماييد. اکنون کلمه دوم را دوباره معرفي کنيد. اين کلمه را آن قدر تکرار کنيد تا بچه براي پنج بار متوالي به طور صحيح بتواند آن را تقليد نمايد. سپس دو کلمه را بيان داريد تا زماني که بچه آنها را تلفظ کند، هر بار که کلمه اي را مي گوييد و بچه فقط دفعه اول، غلط جواب داد. از روش ((دگرگوني و تغيير کلمه)) استفاده کنيد تا کلمه ها به خوبي فهميده شوند.

معرفي کلمات ديگر :

وقتي کلماتي را آموزش مي دهيد که داراي اجزاي گوناگون صدا هستند، با جزء آخر کلمه شروع کنيد و از پايان کلمه به سمت جلو حرکت نماييد. اين نوع روش((اتصال وارونه)) ناميده مي شود. به عنوان مثال اگر کلمه((مامان)) را کار مي کنيد. ابتدا((مان)) را تعليم دهيد و سپس ((ما)) را در کنار آن بگذاريد. اگر کلمه(( کلوچه)) را به او تعليم مي دهيد، همين که بگوييد((چه)) براي او کافي است آن را به طور کامل ((کلوچه)) بيان کند. سپس از او بخواهيد تا بگويد((کلوـ­­ چه)) وقتي يک کلمه را از هم جدا مي نماييد، معمولاً آن چه که اتفاق خواهد افتاد اين است که در ابتدا به صورت ((خودکار يا اتوماتيک)) بيان مي شود، گويي که در آغاز دو جزء مستقل از هم بودند درباره اين مورد نگران نباشيد. وقتي مشاهده نموديد که او به اين روش عادت کرد و کلمه ها را به طور دو جزيي بيان نمود. بدانيد که در مواقع آتي، او تقويت خواهد شد تا مانند شما آن ها را بيان کند. به خاطر داشته باشيد که کلماتي را به او ياد دهيد که برايش کاربردي باشد، يعني کلماتي که بتواند نيازهاي خود را با آن برآورده سازد و منظورش را بيان کند. به عنوان مثال ((بالا)) کلمه خوبي است، زيرا مي تواند ياد بگيرد که در مواقع لازم آن را به کار برد، به طوري که وقتي مي خواهد بلند شود، آن را مورد استفاده قرار مي دهد، ((کلوچه)) يک کلمه مطلوب است زيرا با گفتن آن کلوچه دريافت مي کند. ((بازکن)) يک کلمه خوب مي باشد، زيرا وقتي به او ياد داده مي شود، در هنگام شنيدن اين کلمه مي فهمد که وقت بازکردن در است و مي تواند به بيرون برود. خيلي از بچه ها، مي توانند برخي از کلمات را قبل از اين که، آموزش را آغاز کنيد، بيان نمايند. اما هنگامي که از آن ها مي خواهيد، آن را نمي گويند و به ندرت به طور مناسب کلمه را به کار مي برند.

توصيه ما اين است که سعي کنيد تا با اطمينان آن ها را به کار برده و در صورتي که پيشرفتي حاصل نشد، دوباره به سمت موارد ساده باز گرديد و آن را کنترل نماييد. صداهاي ساده را به کار ببريد يا براي شروع برنامه از کلمات ساده استفاده کنيد. در پايان خيلي از تمرينات غير صوري همراه با کلمات و صداهايي که بچه مي تواند تلفظ کند را فراهم نماييد. در همه جا آن را انجام دهيد و آن را به عنوان يک بازي سرگرم کننده مدنظر قرار دهيد. اگر اين طور عمل کند، مي تواند زبان را به خوبي فرا گيرد که در اين صورت براي او مطلوب است. زيرا با کلمات و بيان آن ها، بازي مي کند، بيش از پيش از شما تقليد مي نمايد، حتي اگر معناي آنچه را که مي گويد، نداند.(در مراحل بعد، مي توانيد معناي کلمات را به او آموزش دهيد.).

مرحله پنجم: تقليد صدا، زير وبم و سرعت

وقتي بچه ياد گرفت کلمات اوليه­اي که آموزش ديده را بيان کند، ممکن است در بخش­هاي ميزان صدا(بلند و آهسته)، زير و بم (تن صدا) و سرعت بيان کلماتي که مي گويد، مشکلاتي را نشان دهد. اين مشکلات با استفاده از روش تجزيه يک رفتار، درمان مي گردند.

تقليد صدا:

گام اول: يکي از صداهايي را که بچه شما مي تواند بيان نمايد را با صداي خيلي بلند بگوييد. در آزمايش اول بچه را به خاطر تقليد يا بيان صدا به طور ساده تقويت کنيد. او را به گونه اي آموزش دهيد که ميزان صداي شما را تقليد کند يعني در هر مورد آموزش در حال جريان، در صورتي بچه را تشويق نماييد که صدا را به طور درست تقليد کند و در صورتي که صداي پاسخ، نسبت به ميزان کلمه اي که بيان مي گردد، بلندتر باشد. بايد با تحريک بچه و حرکت دادن او به اين سو و آن سو و با نشان دادن حالت بلند بودن صدا و نشانه هاي خاص در رابطه با بلند کردن صدا او را راهنمايي کنيد. مثل نقش يک فرد تماشاچي که تيم مورد نظر خود را با کلمات مخصوص تشويق مي کند، سعي کنيد تا او را در ايجاد صداي بلند راهنمايي نماييد. تمرين ادامه داده مي شود تا زماني که بچه ميزان صداي شما را تقليد کند.

گام دوم: صداي دوم را با صداي آهسته تر (نجوا) ايجاد کنيد. با حالت خيلي آرام در حاليکه کودک را ساکت مي کنيد. آرام بودن را به او نشان دهيد. انگشتان خود را بر روي لب هايش بگذاريد. بچه در صورتي که صدا را به طور صحيح بيان کند و اگر بلندي صداي او به همان ميزاني باشد که مورد نظر شما مي باشد تشويق مي گردد. آموزش را ادامه دهيد تا زماني که بچه صداي آرام شما را تقليد کند.

گام سوم: اکنون بايد صداي آرام و صداي بلند را به روش تغيير و جابه جايي با هم به کار ببريد. صداي بلند را با نشانه خاص خودش (حالت حاکي از بلند بودن) و صداي آرام را با حرکت آرام نشان دهيد. به تدريج اين نشانه هاي راهنما را کاهش دهيد. اين دو صدا را به طور متغير به کار بريد. تعليم و آموزش ادامه داده مي شود.

تا زماني که بچه از حالت صداي بلند وارد صداي آرام گردد و به آساني اين دو حالت را انجام دهد.

گام چهارم: پس از آن صداهاي جديد را معرفي کرده و بلندي و آرامي صدا را تمرين کنيد. آموزش بچه را ادامه دهيد تا زماني که بتواند هر صداي جديد را به ميزان مناسب بيان کند.

گام پنجم: بعد از اين که صداها ارائه گرديدند و بچه توانست در همان زمان آغازين زير و بمي آنها را تقليد کند. يک نشانه سه صدايي مثل ((دا- دي- دا)) را ارائه دهيد، در حالي که آن را در زير و بم هاي گوناگون (تن پايين و بالا، پايين)) مي گوييد. پاسخ بچه را بر اساس رفتار کاملش، شکل دهيد تا زماني که بتواند، الگوي زير و بم صدايي که ايجاد مي­کنيد را تقليد نمايد. در هنگامي که بچه، نشانه سه صدايي را ياد گرفته است، مورد بعدي با (الگوي متفاوتي از زير و بم ها معرفي مي شود و الگوي تقليدي بچه، در رابطه با زير و بم هاي دوباره طراحي مي گردد تا رفتار آوايي شما را تقليد کند) نشانه هاي جديد سه بخشي، معرفي مي شوند و پاسخ هاي او طراحي مي گردند تا زماني که بتواند الگوي زير و بم هاي صدا را در دفعه اول تقليد کند.

تقليد شتاب يا سرعت بيان صدا:

گام اول: صدايي که بچه بتواند، بيان کند را انتخاب کنيد و از او بخواهيد سه تا چهار مرتبه آن را تکرار نمايد. صداهايي که مي توان براي شروع کار انتخاب کرد عبارتند از ((دا- دا- دا)) يا ((مي – مي – مي)) که براي آموزش آن ها(همانند آموزش بچه جهت تقليد زير و بم و ميزان آرامي و بلندي صدا) در ابتدا لازم است تا تنها صداهاي علامت مورد نظر را بيان دارد و سپس به تدريج رفتار مورد نظر شکل گيرد، به گونه اي که وقتي علامت يا صداي مورد نظر گفته مي شود، آن را با سرعت تقليد کند.

گام دوم: اکنون نشانه يا مورد دوم را به ميزان اندک، ارائه دهيد. سپس اين دو نشان يا کلمه را جابجا کنيد تا زمانيکه بچه بتواند به آساني سرعت بيان آن ها را حفظ کند.

گام سوم: کلمات بعدي را هم به صورت تند و هم به صورت آهسته بيان داريد و پاسخ او را طراحي کنيد.

تا زماني که سرعت بيان و باز نمايي کلمات مورد نظر را به خوبي تقليد کند.