کتـاب تکنیـک های رفـتــاری بخش دوم

تکنيک های آموزشی – رفتاری برای کودکان در خودمانده

  ترجمه قسمت هايی از کتاب The Me Book نوشته پروفسور Lovaas

«بخش دوم»

فصل سوم

ايجاد توجه و تمرکز نگاه و هدايت آن :

براي برقراري تماس چشمي، دستور((به من نگاه کن)) را به کار ببريد، قبل از آن بهتر است مطمئن شويد که کودک درست نشستن و توجه کردن را به طور مناسب آموخته است.

گام 1 : کودک روي يک صندلي روبروي شما بنشيند.

گام 2 : دستور((به من نگاه کن)) را هر 5 تا 10 ثانيه تکرار کنيد.

گام 3 : با هر بار نگاه کردن صحيح کودک، او را با جايزه يا غذا تشويق کنيد. پاسخ صحيح هنگامي روي مي دهد که 2 ثانيه بعد از دستور شما، به مدت يک ثانيه به چشمان شما نگاه کند. به طور واضح براي کودک روشن کنيد که به خاطر دادن پاسخ کافي و نگاه کردن به شما، به او جايزه مي دهيد.

گام 4 : اگر کودک به صورت شما توجه ديداري نداشته باشد، در حدود 2 ثانيه وقفه ايجاد کنيد. بعد حدود 5 ثانيه به طور پيوسته به او نگاه کنيد و سپس آن دستور را دوباره تکرار کنيد.

گام 5 : وقتي شما مي گوييد((به من نگاه کن)) بعضي از بچه ها نمي خواهند به شما نگاه کنند. بنابراين شما بايد پاسخ را هدايت کنيد. شما مي توانيد تماس چشمي را با نگه داشتن تکه­اي غذا (يا هر چيز ديگري که مورد توجه قرار مي گيرد) ايجاد کنيد. به اين صورت که شيء مورد نظر را در مسير مستقيمي بين چشم هاي کودک و چشم هاي خودتان نگه داريد و مانند زماني که به او دستور مي دهيد توجه او را هدايت کنيد. سپس دستور ((به من نگاه کن)) را تکرار کنيد و همزمان راهنمايي و هدايت را نيز ارائه دهيد.

گام 6 : هنگامي که تماس چشمي به فاصله 2 ثانيه و طي 10 بار درخواست مکرر برقرار شد، سعي کنيد به تدريج و به طور مرتب راهنمايي را کاهش داده و حرکات دست که براي جلب توجه به کار مي رود را به تدريج و طي در خواست هاي متوالي کم کنيد. براي افزايش زمان برقراري تماس چشمي و استمرار آن به تدريج مشوق را به تأخير بيندازيد يعني طول مدت زماني که بچه بايد به چشمان شما نگاه کند را افزايش دهيد و سپس پاداش را به او بدهيد. قبل از اينکه به او پاداش بدهيد آرام آرام تا 2 بشماريد، سپس تا 3 ، تا 5 و ..... تا جاي که او به تدريج ياد بگيرد که مدت زمان بيشتري به شما نگاه کند.

توجه : نکاتي که در اين کار بسيار مهم است.

شما بايد براي آنچه که مي خواهيد انجام دهيد، ثابت قدم باشيد و براي جزئيات و مسائل فرعي نگران و مردد نشويد. در اجراي هدف نهايي اين نکته بسيار مهم است زيرا هنگامي که آموزش شما به کودک به صورت آرام و تدريجي باشد، اشتباهات قابل بخشش نيست. بهترين زمان براي آموزش تماس چشمي هنگامي است که کودک روي صندلي بنشيند. زيرا صندلي يک موقعيت ساده و مناسب يادگيري را فراهم مي کند و پرت شدن حواس کودک را کم مي کند و اين موقعيت را به آساني براي شما ايجاد مي کند که شرايط را تحت کنترل خود در آوريد. پس از اينکه نگاه او به شما(در حالي که روي صندلي نشسته است) کنترل شد، بخواهيد که ايستاده به شما نگاه کند و اين کار را در اتاق هاي ديگر و محيط هاي مختلف انجام دهيد و براي هر بار موفقيت در انجام اين کارها او را تشويق کنيد. با مدت 1 ثانيه شروع کنيد و به تدريج از او بخواهيد که به مدت بيشتري به شما نگاه کند، 2 ثانيه، 3 ثانيه و بيشتر و هر بار او را تشويق کنيد.

تقليد، مطابقت و زبان اوليه:

شما با تقليد به بچه مي آموزيد که دستش را بالا ببرد براي اينکه بيني اش را لمس کند، دست بزند، بلند شود، لبخند بزند و ..... وقتي او توانست از حرکات شما تقليد کند، شما مي توانيد در کارهاي زيادي به او کمک کنيد از قبيل اينکه به او بياموزيد چگونه با اسباب بازي هايش بازي کند، چه طور لباس بپوشد، چگونه از بيان چهره اي استفاده کند. تقليد يکي از موثرترين شيوه هاي آموزشي است و شايد ابتدايي ترين راهي باشد که بچه هاي عادي از جامعه بزرگسال ياد مي گيرند، هميشه بايد به خاطر داشته باشيد که سرعت يادگيري بچه ها متفاوت است. مسئله اي که در مورد اين بچه ها مهم مي باشد اين است که تقليدهاي آن ها را کنترل کنيم تا آنها توانايي استفاده به موقع از آنها را پيدا کنند.