پیشنهادهایی برای آموزش بخش پنجــم

پيشنهاداتی برای آموزش کودکان اوتیسم

 ترجمه کتاب Childern With Autism Suggestion For Teaching In The Inclusive Classroom

نوشته  Marilin Watson وهمکاران

«بخش پنجــم»

فصل4

آموزش روشها

1-4- مشغول ساختن دانش آموزان

اين عنوان شايد کمي غير معمول به نظر برسد، اما بعضي از بچه هاي اوتيسمي اغلب در آنچه که اطراف آنها در حال رخ دادن است ، شرکت ندارند . اين مورد خيلي نا هماهنگ است چونکه ما به عنوان معلم پاسخهاي کودکان را بررسي و نظارت مي کنيم و با توجه به آنها برنامة آموزش خود را تغيير مي دهيم . اگر بچه ها گيج شده باشند ، مي توان شيء کوچکی را خيلي آرام در جايي قرار داد . اگر بچه ها با رغبت نگاه کنند و گوش بدهند و مشتاق باشند که نظرات خود را بيان کنند ، پس به نظر مي رسد که آنها هم از آنچه که ما پيشنهاد مي دهيم و هم از اينکه خودشان معني آن را درک مي کنند ، لذت مي برند . براي بيشتر ما ، اين لحظاتي که کودکان به نظر مي رسد واقعاً با ما هستند و به ما گوش مي دهند ، مي تواند ايده هاي قويتري براي تلاشهاي آموزشي ما باشد . به هر حال ، وقتي ما در حال کار کردن با بچه هاي اوتيسمي هستيم ، نمي توانيم براحتي اين علايم را بفهميم و بايد براي درک پاسخهاي آنها تلاش بيشتری کنيم . شايد دانش آموز به ما نگاه نکند و هميشه رو به ما ننشيند ، اما اين کار حتماً به اين معنا نيست که علاقه اي ندارند يا آگاهانه شيطنت مي کنند ، بلکه در تجربيات ما ، اين موضوع غالباً به اين معناست که او نمي فهمد چگونه با نيازهاي موقعيتي خود برخورد کند .

چگونه شروع کنيم؟

مؤثرترين روش براي شناخت دانش آموز اين است که مدت زمان کوتاهي را در ابتداي ملاقاتمان با او بگذرانيم و عکس العمل او را در يک يک موقعيتها ملاحظه کنيم . در يک کلاس شلوغ ، شايد اين کار مشکل باشد ولي اگر بچه ها درگير کار خود هستند و نياز به نظارت شخص شما ندارند ، امکان دارد که از همکارتان بخواهيد تا کار ديگر بچه ها را نظارت کند و شما براي چند دقيقه عکس العمل دانش آموز را ببينيد .

سعي کنيد وارد دنياي کودک شويد، نه اينکه او را وادار به انجام فعاليتي کنيد که شما مي خواهيد . برا ي چند لحظه سعي کنيد که بفهميد او از چه چيزي لذت مي برد . سعي کنيد آنچه که او انجام مي دهد ، شما هم تکرار کنيد . برای مثال ، اگر مي خواهد با تکه چوبها جاده بسازد يا ساختمان برج مانندي درست کند ، شما هم جاده يا برج درست کنيد ! اگر شما اين کار را در چند موقعيت انجام داديد ، مي فهميد که او بهتر پاسخ مي دهد و ممکن است تا اندازه ای آگاه شويد که او در چه مواردي از اين فعاليت ، لذت مي برد نظرات خود را به او اعلام کنيد ، اما او را با گفتار تحت فشار قرار ندهيد ! اين موقعيتهاي خوب براي عمل متقابل اعتماد داشتن ، به دانش آموز کمک مي کند تا در موقعيتهايي که تحت فشار کمتري است ، به شما هم اعتماد پيدا کند ، به همان اندازه اي که به بزرگتري اعتماد دارد که سعي دارد او را بفهمد و برای او ارزش قايل نيست . سعي کنيد با او ارتباط برقرار کنيد و در مواقعي که به نظر مي رسد براي رسيدن به هدفش مشکل دارد ، اين روش خوبي است که می توانيد از آن استفاده کنيد . برا ي مثال ، دانش آموزي اغلب اوقات ، وانمود مي کند که شخص ديگري است و نمي خواهد وظيفه اش را انجام دهد . به هر حال ، اگر همکارتان از دانش آموز تقاضا کند که آن شخصيت کارش را انجام دهد ، معمولاً دانش آموز قبول مي کند و شروع به کار مي کند . بعضي اوقات دانش آموز نياز دارد ، در طول انجام کار در قالب آن شخصيت بماند ، ولي در جاهاي ديگر فقط براي چند دقيقه به جاي آن شخصيت قرار مي گيرد .

وقتي کودک علاقة زيادي به انجام يک فعاليت نشان مي دهد ، روش رفتاري او را مشاهده کنيد . اين کار با عث مي شود که شما ياد بگيريد او را درک کنيد و اين درک شامل لذتها و رضايتهاي او مي شود . همين طور علايم ناکامي يا خستگي را از قبل ببينيد . يک سري علائم کاملاً نامفهوم يا حرکات وجود دارند که شما بعد از مدتي ياد مي گيريد آنها را قبل از انفجار اصلي بفهميد . شايد شما قبل از اينکه بخواهيد شروع به تشخيص اين موقعيتها کنيد ، مجبور شويد چندين بار کودک را مشاهده و با ديگران –بويژه پدر و مادر او هم صحبت کنيد . اگر چه اين علائم در هر کودکي مختص او مي باشد ، اما بعضي از علائم که ما مشاهده مي کنيم نشان دهندة ناکامي و خستگي هستند ، و به طور فيزيکي به انجام کار بر مي گردد ، مثل صحبت او در مورد موضوع خاصي ، چنگ زدن به دست کمک معلم ، تنش جسمي او و صداهاي بلند ، بعضي از علائمي را هم ياد مي گيريم که نشان دهندة لذت بردن کودک هستند ، مانند : دست زدن ، لبخند زدن و بالا و پايين پريدن . همه اين اطاعات هم به شما و هم به همکارتان کمک خواهد کرد تا روش آموزش خود را تنظيم کنيد .

توجه او را جلب کردن

به خاطر داشته باشيد که شايد او پيامهاي حسي مشابهي را که شما دريافت مي کنيد ، دريافت نکند و بخصوص در مورد انتقال توجهش از يک چيز به چيز ديگر مشکل داشته باشد . اگر شما مي خواهيد توجه او را جلب کنيد ، بهتر است قبل از شروع به آموزش در مسير نگاه او قرار بگيريد و بعد نامش را صدا کنيد . بعضي از بچه هاي اوتيسمي ، اگر شخصی ناگهان از پشت سر آنها بيايد يا آنها را صدا کند و از دنياي خودشان خارج سازد ، وحشت می کنند و عصبانی می شوند . بچه هاي ديگري قادر هستند که توجهشان را روي يک موضوع جديدي متمرکز کنند ، اگر شما روي آن چيزي که مي خواهيد آنها به آن نگاه کنند ضربه اي بزنيد و به جاي صحبت در مورد اين موضوع به آن ، اشاره کنيد . اطلاعات نوشتاري يا وسايل بصري شايد بهتر از يک عبارت طولاني گفتاري توجه آنها را جلب کند . امتحان کنيد تا بفهميد کدام راه جواب مي دهد .

بعضي از دانش آموزان پيامهاي يک بزرگتر را ، اگر هم در ژستهايش و هم در تغيير صدايش اغراق کند ، راحت تر مي فهمند . به هر حال ، اين يک حالت کاملاً فردي است ، به طوري که شايد براي ديگران خيلي ناهماهنگ باشد . به عبارت ديگر، بعضي دانش آموزان نياز دارند که شما خيلي آرام و از فاصلة نزديک با آنها صحبت کنيد . دوباره بايد براي اينکه چه براي دانش آموزتان انجام دهيد ، تصميم بگيريد . به خاطر داشته باشيد اگر گمان مي کنيد که گاهي اوقات کودک در فرآيند گفتاري دچار مشکل مي شود ، پيامهاي کوتاه گفتاري به کار ببريد .

کمک به او براي تمرکز يافتن

البته ، دانش آموزي که در انتقال توجهش از يک موقعيت به موقعيت ديگري مشکل دارد، وقتي حواسش به وسيله چيزي در داخل کلاس يا بيرون کلاس پرت مي شود، آشفته و گيج خواهد شد . شايد او روي چيزهاي غير معمولي تمرکز پيدا کند : پرتوی از نور خورشيد روي کف اتاق يا يک سري خطوط روي يک تکه کاغذ ، يا شايد به زور بخواهد همه چيزهايي که روي ديوار نوشته شده را بخواند . اگر چه شما به او کمک مي کنيد تا روي کارش متمرکز شود ، اما شايد قادر به انجام اين کار نباشد . اگر فهميديد که کودک چنين مشکلاتي دارد ، شايد مفيد باشد که گوشة دنجی را که نسبتاً از آشفتگيها به دور باشد ، براي او تعيين کنيد . اين منطقه مي تواند با پرده ها يا يک قفسة کتاب درست شود . بعضي از معلمان يک اتاقک مطالعه با استفاده از کارتنهاي بلند در گوشه اي از ميز درست مي کنند. شايد اين کار فقط برا ي چند روز نياز باشد . البته ، زماني که مي خواهيم تا حد امکان به او شانسي براي برقراري ارتباط و برخورد با ديگر بچه ها بدهيم ، بايد تنها به او جهت بدهيم و او را از حالت قبلي بيرون آوريم . به هر حال ، استفاده از اين سازگاريها نبايد به عنوان مجازات باشد ، بلکه بايد به عنوان يک روش ملموس براي حل مشکل مطرح شود .

رفتارهاي کلاسي

اگر بچه ها بخواهند در موقعيت مناسبي قرار بگيرند ، رفتارهاي کلاسي خاصي وجود دارد که نياز است معلمان در اولين روزهاي ورود به مدرسه به آنها توجه کنند . اما در سطح گسترده تر ، بچه ها توقع دارند که آنها را از ساير بچه ها ياد بگيرند و با رفتارهاي ديگري که در جاهاي ديگر آموخته بودند ، سازگار کنند . بعضي از اين رفتارها ، مانند پيداکردن يک دوست و ايستادن در صف ، پاسخ دادن به زنگها ، نشستن در يک گروه يا در يک دايره و کنار گذاشتن ظرف غذا و کت است . بچه هاي اوتيسمي برای اينکه رفتاري را که در محيط ديگري آموخته اند ، در محيط فيزيکي جديدی به کار ببرند ، با دردسر زيادی روبه رو می شوند ؛ هر چند ما فکر مي کنيم که آموزشهاي مناسبي به آنها داده ايم .

با شروع مدرسه ، لازم است براي بيشتر بچه ها ، تا آموزشهاي مستقيمي را براي فراگيري اين رفتارها ارائه کنيم . حتي اگر کارهاي مشابهي را در مرکز آموزشي قبلي خود انجام داده باشند ، « مانند بچه هاي ديگر بودن» محرک قدرتمندی براي آنها نخواهد بود و برا ي مثال شايد ، وقتي که همة بچه هاي ديگر به داخل رفته اند ، آنها با خوشحالي در زمين بازي کنند . در اينجا چند مثال براي اينکه چگونه اين رفتارها را به آنها آموزش دهيد ، متذکر مي شويم .

نشستن در يک گروه يا در يک دايره

توجه کودک را به شرکت در گروه جلب کنيد ! خيلي از بچه هاي اوتيمسي در سازگار کردن خود و تشخيص يک مکان مشکل دارند . ديگر بچه ها مي تـوانند او را با نشان دادن يک مکان براي اينکه کودک آن را اشغال کند ، تشويق کنند . در ابتدا شايد مجبور باشيد به طور فعالي براي نشستن کودک به او کمک کنيد ، بخصوص وقتي مي خواهيد چهار زانو بنشينيد . لمس کردن عضوي که بايد حرکت دهد ، احتمالاً کمک خوبي خواهد بود. اگر اين همان مورد خاصي است که او اشکال دارد ، به خاطر داشته باشيد که او را وقتي تلاش مي کند تا روي حرکت بدنش متمرکز شود ، تحت فشار قرار ندهيد. در ابتدا شايد قادر باشد تنها براي مدت کوتاهي بنشيند و شايد هم نياز باشد تا همکارتان نزديک او بنشيند تا او در همان حالت بماند . تا جايي که امکان داشته باشد ، مي خواهيم کودک موفق شود . بنابراين ، تنها اگر نياز است ، براي چند دقيقه بنشينيد و به آرامي مدت زمان را افزايش دهيد . لازم است دستيار آرام آرام خود را از کنار او عقب بکشد تا کودک به حضور او اميدوار نشود . البته به خاطر داشته باشيد که کودک را اگر بخوبي کارش را انجام داد و سعي در ادامة فعاليت داشت ، با چيزي که او هم با آن آرام مي شود و هم لذت مي برد ، حتي اگر براي چند دقيقه هم شده ، تشويق کنيد .

پاسخ دادن به صداي زنگ

بچه هاي اوتيسمي ، بخصوص اگر سخت مشغول فعاليتی هستند ، ممکن است صداي زنگ را نشوند و اغلب براي تغيير يک فعاليت و مکان ، به فعاليت و مکانی ديگر مشکل دارند . لازم است شخصي که بازي او را نظارت مي کند ، به او گوشزد کند که 5 دقيقة ديگر زنگ به صدا در خواهد آمد . اگر او براي ورود تأخير و شک داشت ، سعي کنيد يکی از فعاليتهای مورد علاقه اش را براي چند دقيقة کوتاه فراهم آوريد تا داخل شود . به خاطر داشته باشيد که فرمان استراحت و پاداش را برا ي فعاليت در برنامه اش قرار دهيد تا او بتواند در اين امور روزمره شرکت کند .

پيدا کردن دوست و ايستادن در صف

پيدا کردن دوست ، احتياج به مهارتهاي مصاحبه اي اجتماعي دارد . بنابراين ، برا ي کودک اوتيسمي که تازه وارد مدرسه مي شود ، پيدا کردن دوست ، خيلي مشکل است . پس راحت تر است که خودمان دوستی براي او انتخاب کنيم يا از ديگر بچه ها تقاضا کنيم تا داوطلب شوند . اگر شما کودکی را که درخواست شما را می پذيرد ، بسيار تشويق کنيد ، مطمئناً دست کم در بين بچه هاي کلاس داوطلبان کمي نخواهيد داشت . بعضي از بچه هاي اوتيسمي وقتي مردم آنها را لمس مي کنند ، احساس ناراحتي و فشار مي کنند . اگر شما از بچه ها بخواهيد دستشان را بالا ببرند و گمان مي کنيد دانش آموز اوتيسمي با اين کار مشکل دارد ، راحت است از دوست او بخواهيد تا دستش را گرفته و بالا ببرد . خيلي از بچه ها اگر روي ارتباطشان کنترل داشته باشند ، مي توانند اين تماس را تحمل کنند .

کنترل اينکه کودک آموزش را فهميده است

وقتي کلاس به شکل گروهي درآمد ، شايد دانش آموز ارتباط چشمي با معلم نداشته باشد يا ژستهايي را که ديگر بچه ها در کلاس مي گيرند ، نشان ندهد . اين امر لزوماً به اين معني نيست که دانش آموز به کاري که معلم انجام مي دهد ، توجه ندارد (ر.ک : 4-1 ) . به نظر مي رسد که دانش آموز در حال گوش دادن بوده ، اگر چه رفتارش به شکل ديگري است . در اين موقع از او سؤالهايي بپرسيد يا بخواهيد فعاليتي را تکميل کند تا بتوانيد نظرية خود را کنترل کنيد . بنابراين ، ضرورتي ندارد که همکار معلم بلافاصله پس از اينکه معلم آموزشها و توضيحات خود را ارائه داد ، آن را تکرار کند .

مورد استفاده قراردادن علايق و مهارتها ، بويژه به دانش آموز

بسياري از دانش آموزان اوتيسمي به اشيايی علاقه دارند که آنها را مجذوب مي کند . تمپل گراندين ، دونا ويليامز و ديگر افراد بزرگسال اوتيسمي به سختي تلاش مي کنند تا ما را مجبور سازند از اين علاقه تا حد امکان استفاده کنيم . او را تشويق به تمرين مهارتهايش مي کنيم ، و در همان حال ، علاقه اش را بررسي مي نماييم . براي مثال ، کودکی در مجلة راهنماي برنامة تلويزيون ، به يکی از برنامه ها علاقة شديدی پيدا مي کند ، و اين علاقه موقعيت بسيار خوبي برا ي او فراهم می آورد تا در مورد زمان چيزهايي را ياد بگيرد ، و با جواب دادن به سؤالها در مورد برنامه هاي فهرست شده ، مهارت خود را در خواندن تمرين کند ، و عنوانهاي مجله را در برنامة مورد علاقة خودش پيدا کند . همراه کردن اين عناوين با چند درس ، مي تواند به اين معني باشد که دانش آموز مي تواند دانشش را با ديگر همکلاسانش تقسيم کند . در زمان اخبار ، اگر دانش آموز خبر جديدي داشته باشد ، مي تواند به کلاس بياورد و يا چيزي را که معلم براي کلاس خوانده و درس داده ، آماده کند . معلم نيز مي تواند اگر ديگر بچه هاي کلاس از آنچه دانش آموز مي داند ، آگاهی ندارند ، توجه آنها را به اين دانش آموز معطوف سازد . برا ي مثال ، دانش آموزی در هجي کردن کلمات خيلي عالي بود ، بنابراين وقتي که ديگر دانش آموزان در مورد هجي کردن کلمه اي سؤال مي کردند ، معلم گاهي اوقات از آنها مي خواست تا از دانش آموز اوتيسمي اين سؤال را بپرسند .

بعضي اوقات شما از آنچه که دانش آموز در بيرون از مدرسه با آنها درگير است ، اطلاعي نداريد و بچه ممکن است قادر نباشد تا درمورد اين اطلاعات ابراز عقيده کند . اين است که يادداشتهاي مدرسه يا خانه مي تواند به شما کمک کند . اگر والدين يا نگهدارنده هاي کودک ، آنچه او انجام مي دهد يادداشت کنند ، شما مي توانيد ديگر علاقه ها و مهارتهاي او را پيدا کرده و کار بر روي آنها را آغاز کنيد .

گاهي مربيان ملاحظه مي کنند که اگر به علايق دانش آموز اشاره کنند ، ذهن او را بيشتر مشغول می کنند . البته ، فعاليتهايي وجود دارند که به صورت پايان ناپذيري تکرار مي شوند و توانايي او را براي شرکت در کارها تحليل مي دهند و ما می خواهيم همين مورد را به حداقل برسانيم . به هر حال ، بعضي ها ممکن است هدف آرام بخش و مفيدي را به کار گيرند و مشاهده و تجربه به ما کمک خواهد کرد تا بدانيم چه موقع برای بهبود يک کار درگير آن مي شويم و چه موقع اجازه مي دهيم تا اين فعاليت در يک مسير امن ادامه پيدا کند . تا حد امکان ما بايد يک سري فعاليتها را تحمل کنيم که به نظر مي رسد تلاش کنجکاوانه اي براي جستجوي يک موضوع است ، حتي اگر کمي به نظر عجيب و غير قابل باور مي رسد .

بعضي اوقات ما بايد برای اين علائق و استعدادهاي بي همتاي کودک جشن بگيريم . پس سعي کنيد که در او نسبت به شماره تلفنها يا آمار آب و هوا ويا دايناسورها علاقه ايجاد کنيد . به خاطر داشته باشيد که علايق ذهني آکادميک ، پروژه هاي تحقيقي ناميده مي شوند و براي جامعه ارزش بالايي دارند .

ويژگيهاي بزرگسال

تحقيق گسترده اي وجود دارد که بيان مي کند وقتي معلم با دانش آموز به عنوان يک شخص باهوش برخورد مي کند و مايل است افکار وعقايدش را در ميان بگذارد ، پاسخ کودک مثبت خواهد بود . خيلي انتظار نداشته باشيد که آنچه از کودک مي خواهيد ، انجام دهد ، اما به خاطر داشته باشيد که اغلب اوقات براي او خيلي مشکل است که دانسته هاي خود را به طور واضح نشان دهد .

سطح يادگيري

بچه هاي اوتيسمي هم مثل خيلي از بچه هاي ديگر ، تمايل دارند تا يادگيري آنها درمدت زمان خيلي کم و با سرعت زياد باشد .اين مي تواند وقتي انرژي و تلاش قابل توجهي براي يادگيري بچه ها به کار گرفته مي شود و آنها به نظر درحال پاسخ دادن هستند ، در پايان براي آنها خوش آيند باشد . سعي کنيد تشخيص دهيدکه اين مورد چيست . يک چرخة يادگيري نرمال ، هميشه جستجوي امکاناتي که روش جديدی را نشان دهد ، با ارزش است ، ولي گاهي لازم است کمي حوصله داشته باشيد تا کودک دوباره آمادة حرکت باشد .

مشغول ساختن دانش آموز

• دانش آموز هميشه به شما توجه و تمايل دارد ،حتي وقتي هم که به نظر نمي رسد .

• براي اينکه از دانش آموز شناخت پيدا کنيد ، زمان مصرف کنيد !

• علايم ناکامي و خستگي در شناخت و يادگيري را تشخيص دهيد !

• دستورالعملهاي ديداري ممکن است بهتر از دستورالعملهاي کلاسي باشد .

• پيامهاي گفتاري را کوتاه کنيد !

• علايق دانش آموز و مهارتهاي مخصوص او را در آموزش و درس وارد کنيد !

• سعي کنيد روشهاي متفاوتي براي مشغول ساختن دانش آموز آماده کنيد !

............ ادامه دارد.

1396
آذر
13
دوشنبه 13 آذر 1396
2017
December
4

افزودن دیدگاه جدید

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • نشانی صفحه‌ها وب و پست الکترونیک بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
سوال امنیتی
سوال زیر برای جلوگیری ارسال اسپم می باشد، لطفا به آن پاسخ دهید. با تشکر
CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.