پیشنهادهایی برای آموزش بخش هشتم

پيشنهاداتی برای آموزش کودکان اوتیسم

 ترجمه کتاب Childern With Autism Suggestion For Teaching In The Inclusive Classroom

نوشته  Marilin Watson وهمکاران

«بخش هشتم»

7-4-کار عملي

کار عملي شامل به کار بردن مهارتهايي است که دانش آموز در حالت عملي ياد گرفته است . اين کار اغلب به معني استفاده از وسايل و نياز دانش آموز به حرکت در اطراف کلاس يا مدرسه است. خيلي از موقعيتها به عمل متقابل دانش آموزان با يکديگر ، يا با ديگر افرادي که با آنها در ارتباط هستند ، نياز دارد . همة اين جوانب مبارزه طلبيهايي را براي دانش اموز اوتيسمي ارائه مي دهد . بسياري از معلمان در مورد علاقه و توجه اين دانش آموزان به کاري که درگير آن هستند ، صحبتهايي مي کنند که اين وسوسه اي است براي تنظيم يک سري کارهای فردي که راحت تر و آرامتر به اتمام برسانند . به هر حال ، بخصوص براي دانش آموزان اوتيسمي ضروري است که به کار عملي مشغول شوند . اغلب اوقات همة آن مهارتهايي که نمي توانستند در ديگر شرايط ياد بگيرند ، در کار عملي ياد مي گيرند . آنها نياز به راهنمايي صبورانه و تشويق براي اجراي خوب در اين موقعيتهاي جديد و فهم رابطة مهارتهايشان دارند .

 تعميم   دادن  يادگيري  از يک  موقعيت   به   موقعيت   ديگر  ،  چيزي   است  که  اين  گونه  دانش آموزان مشکلات خاصي با آن  دارند . براي مثال ، دانش آموزان اغلب قادر به حل مسائل رياضي از قبيل  ?= ( 59/0 + 75/3 ) -5  نيستند ، به هر حال ، اگر مشکل  مشابهي بعد  از خريد دو وسيله  در سوپر مارکت براي يکی ازآنها رخ دهد ،  دانش آموز  قادر نخواهد بود که جواب  را  در بياورد .

روشهاي زيادي وجود  دارد که بتوان  انجام کارها  را  سازگار کرد . بنابراين  ، دانش آموز مي تواند آنها را به انجام برساند . ضروري است که تغييرات سازشي يا آسان سازي کار تا حد امکان کم باشد . شرکت در فعاليت اغلب به بقية کلاس هم اجازه مي دهد تا قابليت دانش آموز را ببينند .

چگونه مي توان يک کار را براي تطيبق با دانش آموز وفق داد ؟

 هر موقعيتي نياز به تجزيه و تحليل دارد و براي اين دانش آموز خاص راه حلها را بايد پيدا کرد . همه وظايف نياز به توافق اصلي ندارد ، اغلب اوقات به طور ساده اي ، معلم ، کلاس و  دانش آموز احتياج دارند تا به شرکت دانش آموز در فعاليتهاي بخصوصي عادت کنند و انتظار  را داشته باشند اتفاقی رخ دهد ( براي بعضي تطبيقهاي خاص با لوازم ؛ به بخش بعد مراجعه کنيد . ) .

بعضي روشها

تطبيق هاي اجتماعي و ارتباطات . کار عملي اغلب ، شامل عمل متقابل دانش آموزان با يکديگر است . اگر افراد زيادي در يک مدت زمان کوتاه اطراف او باشند و او را ببينند مشکلات ارتباطي دانش آموز ما و احتمال تحت فشار قرارگرفتن او وجود دارد ، که نياز به بهبود برنامه ريزي و بعضي تطبيقها دارد . براي مثال ، قبل از شروع کار ، دستيار معلم مي تواند براي دانش آموز يک سري برخوردهايي را که شايد با ديگران داشته باشد و نياز به يادگيري آنها دارد ، براي او برنامه ريزي کند ، مانند پرسش در مورد وسايل يا پرسيدن سؤلاتي در مورد جمع آوري اطلاعات يا عقايد که مي توان آنها را نوشته يا تايپ کرد و به آساني در دسترس ديگر دانش آموزان قرار داد . وقتي همکلاسانش سوالاتي از او مي پرسند ، به جاي اينکه آن را تايپ کنيم و بلند از روي آن بخوانيم ، همکار معلم يا ديگر دانش آموزان مي توانند انتخابهايي را بنويسند که او تنها مي تواند به جواب مورد نظرش اشاره کند .

تطبيقهاي حسي و حرکتي

 بعضي از فعالتيها باعث اضطراب دانش آموز مي شود ، زيرا ديگر دانش آموزان و تعدادي از افراد که با او در تماس هستند ،  مجبورند اطراف او حرکت کنند و  با او باشند  ،  در حالي که او با آنها احساس راحتي نمي کند . توانايي دانش آموز را  براي  نسخه برداري  مشاهده و چک کنيد و اگر نياز است ، از بعضي  روشها  مثل اجازه دادن  به  دانش آموز براي کار در يک بخش آرامتر کلاس و محدود کردن تعداد افرادي که  در هر زماني ، اطراف  او حرکت مي کنند ، استفاده کنيد .

تطبيق دادن او براي استفاده از وسايل . اگر انجام کار نياز به استفاده از وسايلي داشت، بعضي سازگاريها و تطبيقها نياز مي شود. اجازه دادن به دانش آموز براي کار در يک گروه کوچک يا دو نفري ، دانش آموز اوتيسمي را قادر مي سازد تا بدون تنظيم دقيق وسايل دستي از آنها استفاده کند ( ر.ک : به بخش بعدی ) . براي مثال ، وقتي دستيار معلم يا يک همکلاسي از خط کش استفاده مي کند ، مي تواند از دانش آموز بپرسد که براي اندازه گيري شيء خط کش را کجا قرار دهد و از کجا شروع کند ؟ جواب مي تواند به صورت گفتاري ، تايپ کردن يا نشان دادن يا اشاره به آن نقطة مورد نظر باشد . اگر شخصي خط کش را براي دانش آموز بگيرد ، شايد او قادر باشد که اندازه را بخواند . تخمين زدن ، قبل از اينکه دانش آموز اندازه گيري کند ، روش ديگري است که دانش آموزان مي توانند با آن مشغول شوند و مهارت مفيدي براي آموزش است . در چنين موقعيتي ، دانش آموز مجبور است همه دانش مطلوب  را براي اندازه گيري  نمايش  دهد ، و تنها قسمتي که آنها کامل نکرده اند ، کشيدن خط به وسيلة خط کش است . مراحل  مشابه ، هنگام استفاده  از  نقاله يا  ديگر وسايل اندازه گيري  دنبال شوند .

 بعضي ابزارها و وسايل ، مثل قيچيها و  نوارهاي اندازه گيري ، در زندگي افراد  بالغ  زياد  مورد استفاده  قرار مي گيرد . شايسته است که زمان اضافه تري براي آموزش دانش آموز گذاشته شود تا استفاده از اين وسايل را ياد بگيرد و تطبيقي راکه به کمک کمتري  نياز داشته باشد ، جستجو کند . براي مثال ، شايد دانش آموز قادر باشد تا  از يک نوار اندازه گيري استفاده کند ، به شرط آنکه  يک طرف نوار در جايي  يا به  هر صورتي تثبيت و محکم شده باشد .

کار عملي

·       کارهاي علمي را براي تطبيق با دانش آموز وفق دهيد ؛

·       بعضي سازگاريها مي توانند شامل همکاري با دانش آموز ديگري باشد ؛

·       تشويق آنها براي استفادة مستقل از وسايلي که در زندگي افراد بالغ مفيد خواهد بود .

8-4- وسايل هماهنگي

وسايل هماهنگي و رياضيات

 به نظر مي رسد که در استفاده از وسايل هماهنگ کننده ، از قبيل چوبهاي بازي ، بلوکهاي بازي و مکعبهاي چند وجهي، در يادگيري رياضيات مشکلاتي وجود دارد . براي مثال ، وقتي براي يادگيري مفاهيم ،  دستيار معلم از نمادهايي  براي اعداد استفاده مي کند  ، آنها  را  فرا مي گيرند . اما مشاهده شده است که بعضي بچه هاي اوتيسمي با توجه به تمايلشان به فکر کردن ، به صورت جزء به جزء ، رابطة بين وسايل و رياضيات را نمي فهمند . شايد نياز باشد که اين رابطه کمي براي کودک واضح و روشن شود .

وسايل هماهنگ کننده و بچه هاي اوتيسمی

 اغلب اوقات بچه هاي اوتيسمي با وسايل دست ساز مشکل دارند . بعضي از اين مشکلات از جانب مسائل حرکتي آنها ناشي مي شود . بنابراين ، در تغيير دادن موقعيت اشياء و قراردادن  دقيق آنها در مکان مورد نظر براي آنها مشکلات زيادي به وجود مي آورد . براي مثال ، اين مسأله در استفاده از وسايل اندازه گيري مشکل ساز مي شود .

مشکلات ديگري در ايجاد تناسب بين بعضي از اشياء پيش مي آيد ، و باعث مي شود که دانش آموز پيوسته حرکات را تکرار کند . وقتي چنين مشکلي رخ مي دهد ، اغلب اوقات آنها ديگر قادر نيستند که توجه خود را روي ديگر قسمتهاي کار متمرکز کنند . براي مثال ، وقتی دانش آموز مشغول کار برروی  رشته هاي خام ماکاروني مي شود ، نمی تواند بخوبی از تکه هاي آن استفاده کند و شکلهاي رياضي ( مثلها و غيره ) را بسازد .او در عوض ، يک صف طولاني از اين رشته ها را کنار هم ، به طور مساوي مي چيند . هيچ گونه دخالتي از سوي معلم نيز اين رفتار تکراي او  را متوقف نمي سازد ( ر.ک : 2-1 و 3-2  بايد توجه داشت که اين حرکت نياز به مسالة انضباطي ندارد . دانش آموز بسادگي  قادر به مشغول شدن به کار نيست . اين گونه رفتار با دور کردن ماکاروني از کودک متوقف مي شود ) .

 دانش آموز ديگري که با معلم در يک گروه بخوبي کار مي کرد ، عاقبت نمي توانست چند تکه چوب را که معلم در دست داشت بگيرد و با وجود تلاش بسيار زياد او براي کنترل خود و ميل مفرطش براي بازي با چوبها ، نتوانست خود را از انجام اين کار منصرف کند .

 نکته اي که در اين مرحله به آن پي مي بريم ، اين است که دانش آموزان اوتيسمي شايد در کنترل و استفاده از وسايل هماهنگ کننده مشکل داشته باشند . از اين رو ، شايد براي آنها استفاده از اين وسايل به منظور آموزش مفاهيم خاص مفيد نباشد . دانش آموزي که از جستجوي مواد خاصي در يک بازي آزاد لذت مي برد، مي توان به او اجازه داد تا در پايان تنظيم کارش آن را انجام دهد .

آيا وسايل هماهنگ کننده مي توانند مفيد باشند؟

 شواهدي وجود دارد که نشان مي دهد ، دانش آموزي که با وسيلة  دست ساز  بخصوصي آشنايي زيادي  دارد ، شايد قادر باشد  به طور سودمندی از آن استفاده کند ، بويژه اگر کمک مهمي به او شده باشد . اکنون  اين سؤال  پيش مي آيد که آيا  اين  زمان  که  دانش آموز صرف شناخت اشياء مي کند ، ارزشمند است يا اينکه وقت کمتري براي شروع يک مفهوم بايد در نظر گرفته شود . تکه وسايلي که ارزش کاربردي دارند ، از قبيل پول و خط کش احتمالاً ارزش اين را دارند ،که وقت زيادي صرف آنها کرد .

آيا بعضي از وسايل و اشيای هماهنگ کننده بهتر از ديگران هستند؟

 به تجربه به ما ثابت  شده  که  دانش آموزان  قادرند  از اشيای دو بعدي  ، آسانتر از شيای سه بعدي استفاده کنند .کارتها و نمودارها مي توانند وسايل آموزشي خيلي مفيدي  براي  دانش آموز باشند . بسياری از دانش آموزان  قادرند که کارتها را در جاي خود قرار دهند و يا در پاسخ خود به آنها اشاره کنند . اما وقتي که از آنها مي خواهيم کار مشابهي را با چوبها يا  شمارنده ها  انجام دهند  ،  آنها به  فعاليتهاي تکراري  می پردازند يا آن  وسايل  را از  روي  ميز  مي اندازند . براي مثال ، خيلي از کارها  روي الگوها  به وسيلة استفاده  از اشيای هماهنگ کننده انجام مي شود وقتي دانش آموزان اوتيسمي در اين قبيل  فعاليتها  شرکت مي کنند ، اغلب به جای اينکه شکل را کامل کنند ، با اشياء  بازي  مي کنند ، . به هر حال ، وقتي همان کار به طور مصور در استفاده از کارتها ارائه مي شود ،  اغلب اوقات دانش آموزان  به آساني  قادر  به تکميل آن  هستند . همچنين ، وقتي موارد اصلي مثل مربع آموزش داده مي شود ، استفاده از يک سيستم يا ميله براي رسم روي کاغذ مؤثرتر از انجام اين کار با بلوکهاي دست ساز است .

 به نظر مي رسد که اکثر بچه ها با مشاهده خيلي بهتر چيزي را ياد می گيرند . اگر کودک اوتيسمي مشکلاتي در اجراي يک کاردستي داشت، شايد شما قادر باشيد تا تنها با انجام کار به وسيله خودتان آموزش مفيدي به او بدهيد . ما شواهدي  داريم که  نشان مي دهد احتمالاً کودک آنچه را  شما انجام مي دهيد  ،  مشاهده مي کند  ،  حتي اگر تظاهر مي کند که اعتنايي ندارد يا توجه خيلي کمي دارد .

تطبيقهايي براي درسها در جايي که از وسايل استفاده مي شود

وسايلي که در ديد باشند ، اما قابل دسترس نباشند . وقتي دانش آموز از ساعتي استفاده مي کند  تا  فوراً  بفهمد که چه مقدار  زمان  ديگري  بايد کار کند ، تلاش مي کند که ساعت  را  بگيرد و  به محض اينکه  به  دستش  رسيد ، به طور مداوم  به آن نگاه مي کند . يک بار دستيار معلم ساعت را حرکت مي دهد ؛ به  طوري که  دانش آموز  قادر باشد  آن را ببيند ، اما نتواند آن را بگيرد ، دانش آموز مي تواند کارش را ادامه دهد و به وقت مقتضي به ساعت هم نگاه کند .

استفاده از ماشين حسابها

 ماشين حسابها به طور گسترده اي در مدارس استفاده مي شوند و مي توانند ابزارهای بسيار مفيدي باشند . دانش آموزان اوتيسمي بايد براي استفاده از ماشين حسابها به اندازة ديگر دانش آموزان تشويق شوند . کليدهاي ماشين حسابهاي استاندارد براي بعضي از دانش آموزان اوتيسمي خيلي کوچک است . بنابراين ، نياز به ماشين حسابهاي بزرگتري دارند .

 با مشکلاتي که دانش آموز براي دانستن جوابي که مي تـواند ببيند و تطبيقهاي جوابي که مي تـواند نشان دهد ، شروع کنيد . اگر دانش آموز از ارتباط آسان شده استفاده مي کند ، سعي کنيد که حضور کمک رسان  را کمرنگ تر کنيد تا دانش آموز مستقل شود . شايد شما اين کار را با تايپ کردن علامت مساوي و هر عمليات  ديگري از دانش آموز به صورت مستقل بخواهيد . بتدريج آن کار را افزايش دهيد تا دانش آموز کاملاً مستقل شود . اگر دانش آموزان بتوانند اين مرحله از استقلال را به دست آوردند ، ابزاري خواهند داشت که هم در تعليم و تربيت آنها و هم براي بقية زندگيشان مفيد خواهد بود .

 استفاده از کامپيوتر

 هر چه بيشتر و بيشتر روي استفاده از کامپيوتر در کلاس تأکيد کنيد . مشاهدات نشان داده که دانش آموزان اوتيسمي واقعاً از کار با کامپيوتر لذت مي برند و اغلب مي توانند توانايي بالقوه خود را در حين انجام کار با کامپيوتر نشان دهند . موفقيت قابل توجهي در دانش آموزاني که با موس[1] کار مي کنند وجود دارد ، به طوري که مي توانند به طور مستقل کاري  را با دست انجام دهند . به هر حال ، به نظر مي رسد که تمرکز زيادي براي اين کار مورد نياز است و دانش آموز قادر نيست به تنهايي براي مدت زيادي با موس کارکند . شايد مهارت دانش آموز براي کا ر با موس با  زياد شدن زمان متوقف شود . وقتي  برنامه اي  را براي کار با اين دانش آموزان انتخاب مي کنيد ،  بايد دقيق  باشيد . اگر دانش آموز کمي از لحاظ ديد مشکل دارد ، سعي کنيد از برنامه اي که رنگهاي زيادي را در يک لحظه روي صفحه نمايش دهد ، استفاده نکنيد و از حرکات خيلي زياد جلوگيري کنيد . همچنين از برنامه هايي که تنها پاسخهاي صحيح رياضي را براي دانش آموز تقويت مي کند ، استفاده کنيد .

 برنامه هايي  که  صدا و تصويرشان  باعث مي شود که  استفاده کننده  به  اشتباه  بيفتد  ،  مي تـواند در بعضي موارد باعث افزايش اشتباه شود . ضروري است بين زماني که دانش آموز جلوي کامپيوتر صرف مي کند ، و زماني که براي ديگر فعاليتهاي متقابل صرف مي کند ، تعادل وجود داشته باشد .
 

مواد و وسايل

·       شايد دانش آموزان با وسايل دست ساز مشکل داشته باشند .

·       کارتها و نمودارها وسايل مفيدتري نسبت به اشيای سه بعدي هستند .

·       شايد  نياز باشد که يک سري وسايل دور از دسترس نگهداري شوند .

·       ماشين حسابها و کامپيوترها مي توانند ابزارهای مفيدي باشند .

·       از برنامه هايي که  به  هر نحوي احساسات  بصري دانش آموز  را تحريک مي کند ، پرهيز کنيد .