پيشنهاداتی برای آموزش کودکان اوتیسم

 ترجمه کتاب Childern With Autism Suggestion For Teaching In The Inclusive Classroom

نوشته  Marilin Watson وهمکاران

«بخش دهـــم»

     امکانات

 

فصل5            روشهايي براي حرفه‌اي ها

 

ما در اين فصل ، ملاحظات كلي  را براي سه فرد كليدي كه درگير تعليم و تربيت اين گونه بچه‌ها هستند ، نشان مي دهيم : معلم ، كمك معلم و مدير.

 

1-5- معلم

ما اعتقاد داريم كه معلم نقش بسيار مهمي  در تعليم و تربيت هر کودک اوتيسمي دارد . اين كار به شهامت زيادي نياز دارد ، بويژه اگر شما يك كلاس بزرگ داشته باشيد . در بيان اين مطلب ، منظور ما اين نيست كه شما بايد تمامي مسؤوليت را به عهده بگيريد ، و همة وظايف را انجام دهيد يا همة مشكلات را حل كنيد . به هر حال ، ضروري است شما همة تصميمات كليدي را مد نظر قرار دهيد . در حقيقت ، ما اعتقاد داريم كه شما بايد از چگونگی سازمان يافتن کارها در کلاس ،يک نتيجه نهايی داشته باشيد . بنابراين ، چه وظايفي را بايد بپذيريد و کدام موارد را مي توانيد به ديگران واگذار كنيد؟

 

شناخت پيدا كردن در مورد كودك

 مشاهدات ما نشان مي دهد معلماني که در ابتدا براي پيدا كردن شناخت ازكودك به سختی می کوشند ، قادرند در ملاقات با كودك و آموزش نيازهاي او و اداره و تربيت رفتار وی مؤثرتر رفتار كنند . زماني كه در شروع ، صرف اين كارمي كنيد ، زمان و تلاش شما را در روزهاي بعدي ذخيره مي كند .ما در جاي ديگري از اين كتاب (نک :1-2 و ضميمة1) پيشنهادهايي داده ايم كه چگونه می توان اطلاعاتی دربارة کودک‌  جمع آوري كرد .

 

تنظيم اهداف يادگيري شده

 البته ، اين كار تنها وظيفة شما نيست ، بلكه در  تماس با والدين كودك در ملاقاتهاي[1]IEP  ( ر.ک : 6 ) انجام خواهد شد . شايد شما تمايل داشته باشيد كه از تخصص ديگران در مورد كودك استفاده كنيد ، مانند  روانشناس ، معلم سيار يا گفتار درمان كودك . به هر حال ، همان طوري كه در ابتدا گفته شد ، تصميمهای زيادي براي اهداف يادگيري ، به عهدة شما به عنوان معلم و والدين نهاده شده است  .

 

تأسيس روشهاي آموزشي

 بعد از اين كه اهداف تنظيم شد ، يك سري راهكارهايي بايد داده شود تا بدانيم چگونه بايد آموزش دهيم . بيشتر جلساتIEP اين اهداف را نشان نمي دهند ، ولي در مورد بچه هاي اوتيسمي ، والدين و ديگر افرادي كه كودك را مي‌شناسند ، مي توانند  پيشنهادهاي مفيدی  را ارائه کنند . راههايي كه كودك به آنها مشغول بوده ، آموزشهايي که به او داده شده و وظايفي که  در گذشته ياد گرفته ، همه مي توانند  روشهاي كليدي خوبي را برای چگونگی عملکرد به شما بدهند . البته ، تجربة آموزشي خود شما نيز سهم مهمي در اين بحث  خواهد  داشت . اگر چه اغلب اوقات اين كودك مانند ديگركودكان پاسخ نمي دهد ، و او هم نياز خواهد داشت تا بسياري ازمراحل مشابهي را كه ديگر  بچه هاي كلاس ضمن يادگيري موارد جداول متناوب  مي گذرانند ، طي كند . اين اهداف رفتاري و اجتماعي است كه  ممكن است نياز به فكر خلاق بيشتري داشته باشد.(براي اطلاعات بيشتر در اين زمينه بخش2و3 را مطالعه كنيد).

 به خاطر داشته باشيد كه شما مي‌دانيد بهترين كلاس و روش آموزشي يا نقدي شما بايد  متناسب باروش شما در سازماندهي كلاستان باشد .

 كمك معلمي كه باكودك كارميكند ، و شايد قبلاً با او كار كرده باشد  ،  اطلاعات  با ارزشي دارد كه شما مي توانيد از آن استفاده  كنيد . به هر حال ، كمك معلم نبايد مسؤوليتي برا ي نتيجة روشهاي آموزشي  يا تصميمات جدولي خودش داشته باشد . وقتي كه معلمان يا كمك معلمان  رابطه خوبی  داشته باشند ، كمک معلمان با اطمينان بيشتر و بهتر با بچه كار مي کنند . در اين راستا ، بسياری از كمك معلمان به ما گفته اند  هنگامي كه می خواهند خواندن و رياضيات را بدون هيچ راهنمايي آموزش  بدهند ، واقعاً دچار مشكل مي شوند .

 

كنترل كار بچه‌ها

 وقتي كودك كمك معلمي دارد كه با او كار می كند ، بهتر است به آنها اجازه دهيم تا با يکديگر تطبيق پيدا کنند . به هر حال ، اين بچه هم به اندازة ساير بچه هاي كلاس نيازمند نگاه شماست كه كارش را ببينيد و دانسته هايش را با پرسيدن سؤال يا با دادن يك كار متفاوت براي انجام دادن با كمك معلم كنترل كنيد . براي مثال ، اگر ديگر بچه ها براي اينكه كارشان كنترل شود در صف ايستاده اند ، بچة اوتيسمي هم بايد به شركت دراين كار يا  راههايي مشابه آن تشويق شود . عمل كردن به اين روشها ، شايد شما را قادر سازد تا كمك معلم را در كار با كودك حمايت كنيد .

 يك سري روشهايي دربخش ارزيابي (ر.ک : بخش 11-4 ) براي پی بردن به حس كودك كه چه مطالبی را آموزش ديده ، فهرست شده بود . يك روش براي كنترل سريع فهم دانش آموز اوتيسمي كه در برقراري ارتباط مشكلاتي دارد ، اين است كه يك سؤال را مطرح کنيم و بعد سه يا چهار گزينة ممكن روي يك برگه كاغذ بنويسيم و از او بخواهيم تا به جواب درست اشاره كند . به خاطر داشته باشيد كه از لحاظ فيزيكي انتخابها را گسترده كنيد تا بچه‌هايي كه دركنترل حركاتشان مشكل دارند ،  بتوانند به انتخابشان اشاره كنند و شما نگراني درمورد اينكه هدف آنها از اين پاسخ چه بوده نخواهيد داشت . معلمان با تجربه ، معمولاً تله هاي ممكني را كه آنها در آن گير خواهند كرد ، خيلي خوب پيش بيني مي كنند ، و بنابراين پاسخهاي ممكن پيش مي آيد كه احتمالاً مشكل هم نخواهد بود .

 حتي اگر شما براي استفاده از ارتباط آسان كننده احساس اطمينان  نكنيد ، باز هم ضروري است كه پيشرفت و برنامه‌اي را كه كودك در آن از روش برقراري ارتباط استفاده مي كند ، كنترل كنيد . در اين روش شما وقتي كه كودك احتياجات بيشتري را تمرين مي كند يا وقتي كه زمان حركت به سطح بعدي فرارسيده است ، آگاه خواهيد شد . شما بايد ثبتهاي مشابهي  از پيشرفت اين كودك را به همان  صورتي كه براي ديگر بچه‌هاي كلاس در نظر مي گيريد ، نگه داريد .

 

نظارت بر كمك معلم و كارش

به خاطر داشته باشيد كه وجود کمک معلم براي مساعدت شماست و شما حق داريد تصميم بگيريد كه نقش او در كلاس شما و در تعليم اين كودك چه خواهد بود .شايد شما حس كنيد كه اين شخص تقريباً بچه را مي‌شناسد و مؤثرتر از شما مي تواند با او كار كند . به هر حال ، ما هنوز موقعيتي پيدا نكرده‌ايم كه بفهميم كودك كجا از نتيجه كار معلم در يادگيري اش سود نبرده است . لازم است كه كودك براي  همة  فعاليتها و تجربياتش به كمك معلم وابسته نباشد . عاقلانه است كه ديگر بزرگسالان و هم سالان او از ابتدا درگير شوند تا يك  روش سخت  پيشرفت پيدا  نكند . شايد يك سري كارهايي كه مستقيماً  با كودك  ناتوان ارتباط ندارد  ،  دركلاس وجود داشته  باشد كه كمك  معلم  مي تواند به عهده بگيرد . اين كار شما را آزاد مي گذارد تا مدت زمان كمي را با كودك اوتيسمي و ديگر بچه هايي كه به مساعدت بيشتري نياز دارند ، بگذارنيد . براي مثال ، زمانی که شما با کودک اوتيسمی کار می کنيد ، يا کارش  را برای لحظاتی درست  می کنيد ،كمك معلم  مي تواند كار ديگر  بچه ها را تصحيح كند ،  به خواندن  بچه‌ها گوش دهد ، يا وسايلي برا ي درس  بعدي آماده كند . اين كار مي تواند تعدادي از هدفها  را  ارئه دهد  .  اول ا ز همه ،  به شما اجازه مي دهد تا كودك رابشناسيد و او هم شما را  بشناسد . كمك معلم گه گاهي از او دور مي‌شود و به كودك اين شانس را مي‌دهد كه فضاي كوچكی بدون  داشتن يك بزرگتر در كنارخود داشته باشد . اين  مرحله ای بسيار ضروري است که كودك كلاً به بزرگترها وابسته نشود . همچنين ما مي دانيم كه اگر كودك هر نوع ارتباطي با  همسالان خود داشته باشد ، بايد به او اين شانس را بدهيم که بدون حضور فوري بزرگترها اين کار انجام شود .

 بعضي ازدستياران معلمها  به  ما گفته اند كه آنها علاقه مند هستند از كودك  دور شوند  ،  چون ديگران فكر مي كنند كه آنها كار خود را انجام نمي دهند . شما مي توانيد با پيشنهاد كارهاي مفيدي كه در ضمن انجام آنها بتوان در فاصله هاي مناسب از دانش آموز ، او را نظارت كرد ، مانع از آن شويد كه كمك معلم به تحريك كنندة دانش آموز مبدل شود .

 البته ، تشكيل يك گروه مؤثر با كمك معلم ، در مراحل اوليه به يك برنامه ريزي كوچك نياز دارد . همان طوري كه در هرگروهي يك روابط مناسب كليد گشايش ارتباطي است ، بنابراين زمان كمي را اختصاص دهيد تا يكديگر را بشناسيد . كمك معلم بايد بفهمد كه شما از كار با كودك چه چيزي را مي خواهيد  به دست آوريد و اين شانس را داشته باشد تا دربارة  هر آسان كننده اي كه اين كودك خاص نياز خواهد داشت ، بحث كند . مورد ديگري كه نياز است شما در آن به توافق برسيد ، اين است كه چگونه رفتار کودک را ادره كنيد . همة اين موارد ، مانند در نظر گرفتن يک کار فوق العاده سنگين است ، اما اگر شما کار خوبي را تنظيم کنيد ،  دو نفر بزرگسال كه با گروهي از بچه ها كار مي كنند ، مي توانند موفقيت قابل توجهي به دست آورند و برنامة زماني بهتري داشته  باشند .

 بعضي اوقات ،كمك معلمان درايفاي نقششان با ديگر دانش آموزان درگير مشكلاتي می شوند . اگر شما از كمك معلم بخواهيد تا به ديگر  بچه ها احترام  بگذارد ، بهترين كار احتمالاً اين است كه به او هم  به  همان صورتي كه ديگر بچه ها  را  نشان مي دهيد اشاره كنيد  . بنابراين  ، اگر كمك معلم ، افراد بزرگسال  ديگر  را با نام خانوادگي صدا مي زند ، بايد توجه داشته باشد كه اين احترام را به خوبي درمورد او نيز بخوبی رعايت کند  .

 

بنا نهادن قوانيني براي رفتار در كلاس

 قوانين زيادي در  كلاس وجود دارند كه بعضي از آنها اعلام شده و بعضي ديگر اعلام نشده ‌اند . براي مثال ، شايد قوانين روشنی در مورد اينكه چگونه مي توانند توجه شما  را در طول بحثهاي كلاس جلب كنند وجود داشته باشد . شايدآنها بايد بياموزند که به هنگام نياز دستشان را بلند کنند و همين طور ، بعد از اتمام صحبت شخص ديگري حرف بزنند . به هر حال ، وقتي بچه ها روي صندليهايشان در حال کار کردن هستند ، اين قوانين  بالطبع تغيير مي كند . شايد بچه ها كنار ميز شما بايستند يا هنگامي كه شما دور کلاس راه مي رويد ، دنبال شما بيايند و قبل از اينكه با شما صحبت كنند ، کمی مکث کنند . شايد اين كار براي دانش آموزان اوتيسمي پيچيده تر باشد . يك روش هميشگی را كه براي شما راحت باشد ، گسترش دهيد . به بچه هاي كلاس توضيح دهيد كه «جاني» هميشه دراين موردكه چه کاری بايد انجام دهد ، مشكل دارد و اولين قانون اين است كه هر كسي بايد به او براي يادگيري كمك كند . مذاكره با كلاس ، قانون بعدي است كه بايد به آنها  بعضي از مفاهيم را آموزش دهد و بيشتر همكاري آنها را  در تقويت رفتار مطلوب به خود اختصاص دهد . همچنين يك سري قوانين كلي در مورد مقدار سرو صدايي كه بچه ها مي توانند ايجاد كنند ، وجود دارد . شايد صحبت كردن مجاز باشد و در حقيقت ، در بعضي مواقع بايد آنها راتشويق به اين كار كنيد و در مواقع ديگر نيز هنگام صحبت زياد به آنها اخم كنيد . بيشتر بچه ها اكثر اوقات  با اين قوانين آشنا مي شوند ، ولي كودك اوتيسمي نياز دارد تا با روش خيلي دقيق و هماهنگ اين قوانين برايش شرح داده شود و با تغييرات ظريف مشكل خواهد داشت . براي مثال شما مي توانيد فهرستي از قوانين يك درس را روي يك كارت بنويسيد يا آنها را روي تخته سياه يا وايت برد قرار دهيد  ( اين كارها شايد  به ديگر بچه‌هاي كلاس نيز كمك كند) . او مخصوصاً با كاربرد قوانين متناقص مشكل خواهد داشت . با كمك معلم در مورد آنچه كه شما انتظار داريد ، يعنی مسائلي كه او هم مي تواند از ابتدا باآنها  سازگار شود ، صحبت كنيد .

 به عنوان معلم كلاس ، اين مسؤوليت به عهدة شماست كه تصميم بگيريد چه قوانيني را انتظار داريد كودك بپذيرد و کجا بايد مقداري انعطاف پذيري داشته باشيد . اگر به نظر مي رسد كه كودك قادر به درك قوانين خاصي نيست يا  آنها را نمي شناسد ، حل بعضي از مسائل  بايد براي كمك به او در كلاس جايگزين شوند . براي مثال ، سرو صداكردن دانش آموزي باعث آشفتگي كلاس مي ‌شود . شايد توجه كرده باشيد كه كودك قادر است براي مدت زمان خاصی قبل از شروع سرو صدا متمركز شود . در اين مورد ، شما مي توانيد به كودك قبل از شروع سرو صداها استراحتي بدهيد و بعداز زمان تعيين شده ، به كار برگرديد . با دادن انتخاب فعالي در طول زمان استراحت ، مطمئن شويد كه دانش آموز آن کاری  را كه از انجامش  لذت مي برد ، انجام خواهد داد .

همچنين ، تصميماتي در مورد رفتار با کودک ، به وسيله همة کارکنانی که به گونه ای با او در تماس هستند ، بايد دنبال شود .

 

كودك به عنوان يكي از اعضاي كلاس

مهمترين كاري كه شما براي هركودكي مي‌توانيد انجام دهيد ، اين است كه آنها خود را به عنوان يك عضو واقعي كلاس بدانند ؛ بخصوص در دوره‌هاي اوليه وكلاس اول ، بچه هاي ديگر از معلم خود را هنمايي مي گيرند . بعضي از فاكتورهايي كه ما مي دانيم در به عضويت شناختن كودك در كلاس مهم هستند ، عبارتند از : 1-  شركت دادن آنها در بسياري از فعاليتهاي كلاس خواه در كلاس اتفاق بيفتد ، يا در بيرون از مدرسه ؛ 2- شانس برخورد با همكلاسهايشان ، حداقل در چند سطح ؛ 3- توقع آنها از بزرگترها ، نشان دهندة اين موضوع است كه اين شخص چيزي براي ارائه در كلاس دارد .

 

روابط شخصي

 معلم كلاس در چگونگی برقراری روابط شخصي براي كار با ديگر افراد مرتبط با اين كودك ، دارای بيشترين تأثير است . واضح است كه اين مورد يكي ديگر از تقاضاهايي است كه وقت زيادی را به خود اختصاص می دهد ، اما در تماس با اين افراد و آنچه كه آنها مي توانند انجام دهند ، يكي از پيشرفتهاي هر فردی ، بويژه كودك است . با افراد حرفه‌اي ديگري ، حتي اگر از طريق جلسات گفت و گو هم نمي توانيد در تماس باشيد ، از طريق نوشتاري ارتباط برقراركنيد .

 

برقراري ارتباط با والدين

 والديني كه كودك اوتيسمي دارند ، اغلب نگران اين موضوع هستند كه آياكودك آنها چقدر در مدرسه پيشرفت داشته و آيا چيزي فهميده است يا نه . اگر اين نگرانيها و اضطرابها خيلي زياد شود ،  ارتباط  به طور كامل قطع مي‌شود و تلاش بسيار زيادي نياز است تا  موقعيتي پيش آيد كه بحراني به وجود آورد . والديني كه آرام هستند و به معلم اطمينان دارند معمولاً با  فكر  باز و  رفتاري انعطاف پذير با مدرسه  در تماس هستند . يك روش  براي پيشرفت ارتباط كه موفقيت آميز به نظر مي رسد ، اين است كه  از ياد داشتهاي خانه و مدرسه براي يادداشتهاي منظم - تقريباً  هر روز -  بين شما يا كمك معلم و والدين استفاده شود . والدين مي توانند با يك پيغام كوتاه ، در مورد موفقيت كودك خود يا انجام كاري به وسيلة او گزارش بدهند . بنابراين ، اغلب والدين تنها تمايل دارند  نقصها را بشنوند . يك گزارش متعادل از موفقيتها و مشكلات ، به والدين كمك مي كند تا تصوير كاملي از کودکان خود را احساس كنند .

 به عنوان نتيجه‌اي كه مي‌توان از كار خيلي از والدين به دست آورد ، روشن شد كه معلماني كه  نوع اعتماد و اطمينان را به والدين مي‌دهند ، ضرورتاً باتجربه ‌ترين يا كساني که بيشترين جوابها را داشته باشند ، نيستند . ويژگيهايي که اغلب بيشترين برقراري ارتباط را با والدين حاصل مي كنند ، عبارتند از :

— شركت واقعي كودك در جمع به عنوان يك شخص ؛

— برطرف شدن بعضي مشكلات ، همراه با حل مسائل ديگري که در اطراف كودك وجود دارند . ( در حقيقت ، اين امر براي والدين تسكين خوبي است كه بشنوند ديگران در ادارة كودک آنها مشكل دارند! )

— يك حس شوخ طبعي ؛

— وقتي كه كودك ناتواني داشته باشد ، تصميمات تربيتي بسيار دشواري به وجود مي آيند . اين موارد ، اغلب به تقدم يادگيري كودك مربوط مي شود . به خاطر درگيريهاي يادگيري كه اين كودكان با آنها مواجه مي‌شوند، اغلب زمان يا منابع كافي براي دستيابي به همة اهدافی كه شما مي خواهيد ، وجود ندارد . براساس تجربة ما ، والدين ، خودشان يك سري ارزشهاي واحدي را در نظر مي گيرند . بعضي مهارتهاي با ارزش والدين آكادميك هستند ، ضمن اينكه ديگر پيشرفتهاي اجتماعي يا درجات بالاي برقراري ارتباط نيز در فهرست آنها جا مي گيرد . آشکار است كه تشويق والدين براي  صحبت در مورد ارزشها ، در فهم اينكه چرا آنها موضوعات خاصي را انتخاب مي كنند بسيار مفيدخواهد بود . براي مثال ، والديني كه پافشاري مي كنند تا كودك آنها به كلاس بالاتري برود و حتي اگر چه در همة كارهاي مقدماتي مهارت پيدا نكرده ، شايد نتايج اجتماعي با ارزشي داشته باشد ، اگر از آنها بپرسيد ، به شما خواهند گفت كه همه هدف آنها اين است كه كودكشان دوستي پيدا كند . بنابراين ، براي اين والدين خيلي مهم است كه كودك آنها با همكلاسهای خود بماند . اگر شما مي خواهيد  رابطة كاري خوبي با والدين داشته باشيد ،  بايد به ارزشهاي والدين بها بدهيد و به آنها احترام  بگذاريد .

 

جمع آوري اطلاعات و منابع

 معلمان مسؤول جمع آوري همة اطلاعاتي كه براي كار باكودك نياز است ، نيستند . اگر شما به كمك معلمان ، ملاقات كننده هاي حرفه‌اي و والدين اجازه دهيد تا بدانند به چه نياز داريد ، اغلب مقدار قابل توجهي اطلاعات نگهداري و جمع  آوري خواهندكرد. همين طور شما مسؤول اين نيستيد كه براي مشكلات و دوگانگيهايي كه باآن مواجه مي شويد ، راه حلي پيدا کنيد . از هر کسي که فکر مي کنيد  عقايد خوبي داشته باشد ، مي توانيد سؤال کنيد . اگر براي موردي فوراً جوابي پيدا  نكرديد ، دستپاچه نشويد ، چون هر موقعيتي براي كودك در تنظيم برخوردهايش متفاوت است و همة آنها جواب معينی ندارند .

  

نكاتي براي ملاحظة معلم

·       معلم در تعليم و تربيت كودك اوتيسمي كليد اصلي است .

·       والدين و ديگر ملاقات كننده‌هاي حرفه‌اي مي‌توانند در هر وضعيت دشواري به معلم كمك كنند .

·       شناخت معلم در مورد يك روز اين كودك ، مي‌تواند وقت و تلاش او را در موارد بعدي ذخيره كند .

·       معلم بايد پيشرفت و رفتار كودك را كنترل كند .

·       معلم مسؤول نقشي است كه كمك معلم در كلاس ايفا مي كند .

·       معلم بايد به دانش آموز كمك كند تا خود را به عنوان يك عضو واقعي كلاس بشناسد .

·       معلم بايد تلاش كند تا رابطة خوبي با والدين داشته باشد .

·       هر روش آموزشي يا برخوردی بايد مناسب با روشي باشد كه معلم دركلاس خود ، آن را برنامه ريزی كرده است .

 

2-5-     ديگر مساعدتها

 

 چه كسي مي تواند به شما كمك كند؟ سرويس تعليم و تربيتي خاص، درمانگرهاي گفتاري، درمان شناسي وكارمندان سيار از مدارس خاص و واحدهاي درماني ، همگي مي‌توانند به شما كمك کنند .

 چگونه می توان از اين كمك بيشترين استفاده را برد ؟ در مورد حل هر مسأله ، تعريف روشنی از مسأله وجود دارد كه همة حل كنندگان مسائل در آن متفق القول هستند و اين از مهمترين گامهاي نقد و بررسي آن مسأله است . براي اينکه يک مسأله را در ذهن خود روشن کنيد ، بايد ابتدا در مورد آن صحبت کرده و نظرات خود را در مورد روشهاي مفيد يادداشت نماييد ، يا مي توانيد از يك همكار يا نماينده استفاده کنيد که قبلاً اين مورد  را  ذكر كرديم . شخصي كه شما مسائلتان را با او در ميان مي گذاريد  ، بايد كسي باشد كه با او به اندازه كافي راحت باشيد ، تا بتوانيد درمورد مشاهدات خود به او اعتماد كنيد . شايد شخصي  كه شناخت بسيار اندكي در مورد موقعيت دارد ، بهتر باشد ، زيرا آنها با اخلاص ازشما سؤال خواهند كرد  و مثالهاي خاصي  را  براي روشن شدن  اطلاعاتشان پيدا خواهند نمود . به صحبت كردن و جواب دادن به سؤالهاي آنها ادامه دهيد تا زماني كه آنها قادر باشند مسأله  را از زبان خود براي  شما شرح دهند . اين كار را تا زماني ادامه دهيد  كه اطمينان حاصل كنيد مي‌توانيد به طور كامل كارها را به شخص ديگري واگذار كنيد . بعضي اوقات  بعد از اين بحث ، شايد احساس کنيد که نظر شما در مورد مسئله به طور قابل ملاحظه اي تغيير كرده است .

 

سلسله مراتب مشكلات

رابطة شما شايد  به  اطلاعات  و مهارتهايي دربارة کودک  مربوط باشد که  در  زير ذکر مي کنيم  :  1- دانستن عكس العمل كودك ؛  2- تنظيم يک سيستم ارتباطي  ؛  3- بهبود روشهاي آموزشي  ؛  4- بهتر اداره كردن كلاس  ؛  5-فهميدن ويژگيهاي ديگران ؛ 6- بهتر كردن ادارة رفتارها ؛ 7- دانستن عكس العملهاي خودتان و احساستان در مورد اين كودك .

 

احتياجات خود را عنوان كنيد !

 اغلب بچه‌ها با  ميل و رغبت قابل ملاحظه‌اي به پيشرفت  ما كمك مي كنند تا زماني كه پيشرفت آنها را مشاهده مي كنيم .

 به هر حال ، وقتي ، مشكلي پيش مي آيد ، حساسيت  نشان ندهيد . وقتي با بچه‌هاي ناتوان کار مي کنيد ، حس طرد شدن به وسيلة يك كودك ،  عصبانيت در حالت فوران ، تغيير ناگهاني كودك در انجام دادن کاری يا گفتن چيزي و به طور كامل گيج و آشفته شدن از موارد بسيار طبيعی است . بيشتر افراد حرفه‌اي كه با اين گونه بچه ها كار مي كنند ، در هر زماني با همة اين چيزها مواجه خواهند شد و آنها را تجربه خواهند كرد و هر كدام نياز دارند  تا حمايت شوند و شانسي براي صحبت در مورد آن داشته باشند . اگر اين كار انجام نشود ، نتيجه مي تواند براي معلم «سوخته شده» و براي كودك از « دست رفته » محسوب ‌شود .

 

يك سري اطلاعات پنهاني براي كار با ديگر افراد

·             در اين مورد كه واقعاً مسأله چه بوده ، صريح باشيد .

·             در مورد مشكلات خودتان روراست باشيد .

·             به عنوان يك واكنش حل مسأله با مشاور ملاقات داشته باشيد ؛ البته ، نه با اولين حل فوري .

·             در يك زمان تنها مشغول يک کار شويد و سعي نكنيد  روی چيزي بيش از يك بار كار كنيد .

·       شايد اين كارها براي تنظيم کردن فهرستی از همة كارهايي كه مربوط به كار ما و کودک است ، به شماكمك كند و سپس بتوانيد آنها را به ترتيب تقدم دسته بندي كنيد . شايد مايل باشيد كه بعضي از افراد ديگر ، از قبيل والدين كودك را در انجام اين كار درگير كنيد . شايد موثرتر باشد كه  زوجی را كه از اول ساده و رك بودند ، در كار دخيل كنيد . هنگامي كه شما بعضي از اين نوع راه حلها را ارائه مي دهيد ، آن را به ديگران هم منتقل مي كنيد .

 

 كمك معلم را در پيشرفت يك راه حل شركت دهيد . روي هم رفته ، اغلب اوقات اين كمك معلم است كه مجبور است نقشة شما را اجرا كند و اگر به طور كامل نداند كه چرا يک نقد خاص يا تأكيد خاصي انتخاب شده است ، متأسفانه به طور مؤثري كار نخواهد كرد .

 

 خود را آماده سازيد تاخلاق باشيد و از ديدگاه ديگري بينديشيد . اين مورد بخصوص در حيطه منابع حقيقت دارد ، زيرا احتمالاً آنها هرگز كافي نخواهند بود .

 

 با ديگر همكاران ارتباط داشته باشيد .اگر درمانگر يا معلم سيار كار با كودك را دوست داشت، يك سيستم ارتباطي تنظيم كنيد كه شما را قادر سازد تا بدانيد كه آنها چه مي کنند . اگر كمك معلم يا خود شما بتوانيد گه گاهي حداقل براي قسمتي از جلسه اي كه با كودك داريد شركت كنيد ، از افراد اطلاعات بيشتري دريافت خواهيد نمود . در اين زمان کمبود منابع وسوسه كننده است كه از كارمندان خاصي برا ي بهبود وقت اضافي كمك معلم استفاده كنيد ، ولي بعد از گذشت مدت زماني ، اگر هميشه به اين روش از آنها استفاده كنيد ، شايد ارزش كمي از مشاهدات آنها  به دست آوريد .

در پايان روز ، اگر راه حل هنوز براي شما کارايي ندارد و کودک سعي در انجام کار ديگری  دارد ، تسليم نشويد .

 

 پيشنهادهايی براي معلمان

·       با آسان کننده هاي متفاوت کار را تجربه کنيد .

·       روشن کنيد که مسأله را دربارة چه بوده است .

·       محافظي پيدا کنيد که بتوانيد با او در مورد مسائل و احساساتتان صحبت کنيد .

·       برای حل مسأله با يک مشاور ملاقات کنيد ؛ البته ، نه با اولين مشکلی که روبه رو شديد !

·       کمک معلم را در حل هر مسأله شرکت دهيد .

·       از ارتباط برقرار کردن با همة اشخاصي که با دانش آموز کار مي کنند ، اطمينان حاصل کنيد .

·       اگر راه حل کارايي نداشت ،  روش ديگری  را امتحان کنيد .

 

 

3-5-    کمک معلم

 در اين بخش ، ما در مورد نقش و مسؤوليتهاي کمک معلم با شما صحبت مي کنيم . شما به عنوان يک کمک معلم ، اغلب نقش مشکلي داريد . معمولا براي ادارة  روز کودک ،  به ميزان زيادي بار مسؤوليت بر دوش شماست و اغلب بدون هيچ آموزش رسمي و بدون هيچ گونه توصيفی از اين  شغل ، و بدون دانستن  نيازهاي اين کودک خاص وارد اين کار مي شويد .

 

توجهاتي که کودک نياز دارد .

کودکان اوتيسمي اغلب براي مراقبت از خودشان به کمک زيادي نياز دارند که بعضي اوقات اين موارد شامل توالت رفتن نيز مي شود . معمولاً شما مسؤول انجام اين کارها هستيد .

نظارت بر کودک و سالم نگه داشتن او

 بخش اصلي کار شما نظارت کردن بر کودک و مواظبت و سالم نگه داشتن اوست . شما بايد بين اين نيازها تعادل برقرار کنيد ؛ يعني دادن فضاي کافي به کودک تا بتواند « حرکت خود را امتحان کند» ؛ هم در عکس العمل با ديگر بچه ها و هم در بازي اش . اگر کودک در کلاس بعضي اوقات وسايل خودش را جمع نکند ممکن است به طور کامل وابستگي به يک بزرگتر را در کارهايش ياد بگيرد . دور شدن از کودک و تنها گذاشتن او کار بسيار مشکلي است ، بخصوص اگر احساس کنيد که ديگران فکر مي کنند شما وظيفة خود را بخوبي انجام نداده ايد . بنابراين ، خود را به کار مفيد ديگر ي در کلاس مشغول کنيد ؛ به طوری که بتوانيد از يک فاصله اي کودک را زير چشمي نگاه کنيد ، شايد اين راهي باشد  براي  متوقف کردن دسترسي مداوم کودک  به شما . اگر به نظر مي رسد که کودک  مقداري مشکل  پيدا کرده ، به او نزديک شويد و اندکی او را تحريک کنيد و دوباره از او دور شويد  ( در مورد انواع تحريکات در بخش 2-4 توضيح داده شده ) . در مورد زماني که به اين طريق از کودک دور مي شويد ، با معلم برنامه ريزي کنيد .

 وقتي کودک در يکي از « روزهاي بد» خود قرار دارد، شايد شانس کمتري داشته باشيد تا او را ترک کنيد .

 

انجام آموزشهاي معلم

 شما در کلاس هستيد تا به معلم کمک کنيد . معلم مسؤول ياد دادن برنامه ها در کلاس است و شما آنجا هستيد تا به او در اجراي آنها کمک کنيد . البته ،کمک شما اساساً براي بچة اوتيسمي است ، ولي مي تواند به روشهاي ديگري نيز مورد استفاده قرار گيرد . شما براي اينکه معلم خصوصي دانش آموزي شويد ، آموزش داده نشده ايد و در بيشتر موقعيتها نبايد به اين طريق کار کنيد .

 

در عمل اين مورد به چه معناست ؟

در عمل شما به عنوان کمک معلم و معلم ، بايد به عنوان يک گروه عمل کنيد ؛ به اين طريق که معلم راهنماي شما باشد . بعضي اوقات معلم و شما ديدگاههاي متفاوتي در مورد تواناييهاي کودک خواهيد داشت . ضروري است که دربارة اين موارد با هم بحث کنيد تا هر دو در مورد انتظاراتتان که در مورد کودک به اجرا در مي آيد ، به فهم مشترکي برسيد . معلم به کلاس درس مي دهد و شما به دانش آموز در پاسخ گفتن کمک مي کنيد . در همة موقعيتهاي کلاس ، معلم بايد از اين کودک انتظار داشته باشد تا حد امکان  به همان  طريقي که ديگر بچه ها پاسخ مي دهند ،  شرکت کند . در اين شرايط  ،  شما مي توانيد پاسخگويي کودک را آسان سازيد و سرعت  بخشيد  . در موقعيتهاي گروهي  ،   شما مي توانيد به دانش آموز کمک کنيد تا  با  همسالان و همکلاسان خود همصحبت و شريک شود .  در کار فردي ، شما مي توانيد به دانش آموز در برقراري ارتباط کمک کنيد و بايد در مقابل پاسخهاي کودک و نتايج خوبي که مي گيرد او را تشويق کنيد .

 هر جايي که امکان دارد ، کودک بايد سعي کند تا برنامه هايي مشابه بقية بچه ها انجام دهد . شما و معلم کلاس بايد با هم براي بهبود هر نوع آسان کننده هايي که نياز است ،کار کنيد . سعي نکنيد کودک را براي کار روي کاغذ و يا ديگر فعاليتها محدود کنيد و براي اينکه بتوانيد بفهميد که او به چه چيزهايي نياز دارد ، از معلم بخواهيد تا به شما بگويد که او از هر فعاليتی چه انتظاري دارد تا هر دوي شما به سمت يک هدف مشترک حرکت و کار کنيد . اين همکاري مشترک مي تواند به وسيلة  نوشتن يادداشتهايي از طرف معلم براي شما باشد يا مي تواند شامل يک بحث خلاصه از زماني به زمان ديگر يا يک گفتگوي طولانی ، مثلاً هفته اي يک بار باشد .

 

چه اطلاعاتي را معلم و کمک معلم بايد با هم مبادله کنند؟

 در ابتدا مفيد خواهد بود که معلم به شما بگويد چه نقشه اي براي جلسة  بعدي کلاس دارد. شايد اين کار به اين معني باشد که به شما پيش دوره اي از ترم ،  هفته و روز داده شود . در اين خلاصه ، از معلم بخواهيد تا در مورد هدفهاي خاص خودش ، هم براي کل کلاس و هم براي دانش آموز اوتيسمي به شما توضيحي بدهد .

 دربارة توافق در مورد وسايل يا وظايفی که براي کودک مناسبتر خواهد بود ، بحث کنيد . احتمالاً شما سهم بسيار مفيدي براي ساختن يک نتيجة متقابل بين خودتان و دانش آموز خواهيد داشت .

هر چيز مهمي را که در اين چند روز اخير مشاهده کرده ايد ، به معلم بگوييد . اين به معلم بستگي دارد که چگونه از اين اطلاعات استفاده کند . شايد شما روشهايي را پيشنهاد کنيد که فکر مي کنيد دانش آموز مي تواند  سهم و شرکتش را در کار کلاسي افزايش دهد .

 براساس تجربة ما ، به نظر مي رسد در موقعيتهايي که معلم و کمک معلم ارتباط خوبي دارند ، دانش آموز بيشتر در فعاليتهاي کلاس شرکت مي کند . هر دو بزرگسال قادرند نظارت همديگر را بهبود بخشند ، حتي اگر هميشه قادر نباشند که راه حلي براي مشکلات کار با بچه پيدا کنند . وقتي چنين رابطه اي برقرار باشد ، به نظر مي رسد که معلم دانش بيشتري در مورد دانش آموز پيدا کرده و در مقابله و عکس العمل با کودک اعتماد به نفس دارد ، ضمن اينکه کمک معلم اطمينان بيشتري نسبت به نقش خود و عملش پيدا مي کند . هر چه در ابتدا دو نفر  بيشتر با هم صحبت کنند ، درحقيقت ، بعداً  زمان کمتري براي جبران اشتباهات يا احساسات فشار آور صرف خواهد شد . 

 

نکاتي براي ملاحظة کمک معلم

·       معلم بايد وقت خود را به گونه اي تنظيم کند که بخشي از روز را کودک با همکلاسيهای خود تنها باشد و کمک معلم از دور او را نظاره کند .

·       نقش کمک معلم اين است که بر کودک نظارت داشته باشد و به او کمک کند تا با کلاس و معلم ارتباط داشته باشد .

·       تعامل بين معلم و کمک معلم مهم است ، براي اينکه هر دو بدانند که چه انتظاري از کودک و کلاس دارند .

 

4-5- مدير

به عنوان يک مدير، شما مسئوليتي آجل براي تعليم و تربيت و خوب آموزش دادن کودک اوتيسمي داريد ، البته به همان ميزان که براي ديگر بچه ها در مدرسة خود انجام وظيفه مي کنيد .

 

ساختن يک رابطه با والدين

 رفتار مثبت و خوشايند ، يکي از کليدهاي اصلي در بخش مديريت براي ساختن يک جو مناسب و سالم کاري براي کودک ناتوان است . کار ما با والدين ، به ما ياد مي دهد که در اولين برخورد بين مدير و والدين مي توانيم آهنگ زماني بيشتري راکه با کودک در مدرسه خواهيم گذراند ، تنظيم کنيم . اگر شما والدين را به مدرسه دعوت کنيد و آنها را تشويق کنيد تا در مورد آرزوها و خواسته هاي خود دربارة تربيت و تعليم کودکشان صحبت کنند و شما هم با راستي و صداقت به آنها نشان دهيد که مدرسه مي تواند چه پيشنهادي بدهد ، صحنه براي يک ارتباط باز و روشن و افزايش شانسهاي موفقيت در کار با کودک تنظيم خواهد شد .  شما کارهاي زيادي مي توانيد انجام دهيد تا والدين را در خط ارتباطي و گفتن حقيقتهايي در مورد مدرسه به آنها نگه داريد . در مراحل اوليه برقراري يک برخورد و ارتباط منظم خيلي مهم است ، بدين صورت که مدير يک يا دوبار در ترم ، وقتي را براي ملاقات دوستانه با والدين اختصاص دهد . اين روش در آينده حالت  قدرداني به خود خواهد گرفت . چنين عملکردی مي تواند به مقدار قابل ملاحظه اي از صرف کردن وقت براي اداره اتفاقات بحراني بعدي جلوگيري کند . اگر والدين باور کنند که مدرسه به کودک آنها به عنوان يک شخص با همة تواناييهاي بالقوه اش براي حس درد و ناراحتي و لذت و خوشحالي ، ارزش قايل مي شود و به همين نسبت نيازهاي او جدي گرفته مي شود ، مسائل را خواهند پذيرفت . به هر حال ، اگر اين نوع ارتباط در همان ابتدا به وجود نيايد ، والدين پس از هر عملي که در مدرسه رخ مي دهد ، آمادة برخوردی عصبی و اضطراب آلود مي شوند و مقدار زيادي از وقت شما را با برخوردهای  عصبي و شکايات خود هدر مي دهند .

 

 

حمايت براي آموزش کارمندان

 يک کودک اوتيسمي مي تواند چشم انداز ترس آوري براي معلمي باشد که هيچ تجربه اي در مورد اين گونه از بچه ها نداشته است .بنابراين ، معلمان و  کمک معلمها را براي يک صحبت باز در مورد ملاحظاتشان تشويق کنيد ، و در مورد يافتن راه حلهاي خلاق برای اتفاقات پيش آمده تشويق کنيد . به آنها کمک کنيد تا اطمينان حاصل کنند که وقت و نيروي آنها بيهوده هدر نرفته و از آنها حمايت مي شود . در جايي که جو به صورتي است که معلمها و کمکهاي آنها عصبي خواهند شد و پاسخهاي شخصي خواهند داد ، و بحث کردن در مورد اين بخش از رفتار حرفه اي ، نه به عنوان نشانه اي از عدم کفايت است ، مدرسه ها ، بايد معلمان و کارمندان حرفه ای خود  را در راستای رشد و پيشرفت آنها تغذيه کنند . به هر حال ، اگر از آنها حمايت نشود و در طول کار به آنها کمک نکنيم ،  با تشويق سايرکارمندان براي بالابردن راندمان کار ارزش کمتري به دست مي آيد . معلماني که مجبور نيستند به تنهايي مشکلات را حل کنند ، ولي مي توانند به عنوان بخشي از يک گروه حمايت شده مشغول اين کار شوند ، تمايل دارند که حداقل بعضي از مسائل را به عنوان درگيريهاي جالب درک و مشاهده کنند. پيشرفتي که به وسيله کودک به دست مي آيد ، بايد مورد توجه قرار گيرد و در اين زمينه ، او مورد تشويق قرار گيرد . اين کار قدر دانی از تلاشهاي کودک بوده و به حرفه اي شدن او و مهارت يافتن معلم و همکار او خواهد انجاميد . قدرداني به اين طريق از جانب شما براي آنها ارزش زيادي دارد .

 براي کار مؤثرتر و براي مفيد ساختن تخصص کارمند و حمايت کامل از او ، هم معلمان و هم کمکهاي آنها نياز دارند تا بعضي اوقات با همديگر ملاقات داشته باشند و با آنهايي که بيرون مدرسه هم هستند ، ملاقات کنند . غالباً مشکل است که چنين موقعيتي را به وجود آوريم اما بعضي مدرسه ها به روشهاي خلاقانه اي که خودشان ابداع نموده اند ، اين مسأله را حل کرده اند . بعضي از مديران آموزش نديده کلاسها را براي مدت کوتاهي نظارت مي کنند و در بعضي کلاسهاي مدرسه هاي موسيقي انجمنهايي ترتيب مي دهند . بعضي اوقات معلم سيار گه گاهي مايل است کلاس را اداره کند . در اين صورت ، معلم و کمک او مي توانند در يک جلسه شرکت کنند .

 

منابع

متأسفانه منابع اندکی که در مورد محافظت از آموزش کارمندان وجود دارد . و درنتيجه ،  رقابت زيادي براي دسترسي به آن به چشم می خورد . معمولاً شما مسؤول هستيد تا اطمينان حاصل کنيد که فرم کاري مورد نياز تکميل شده است يا نه . وادار نمودن  معلم در انتخاب کمک معلم  روش اطمينان بخشی براي اين مورد است . بهترين شانس ايجاد يک تيم مؤثر براي پيشرفت در کار کلاس را به آنها بدهيد . به هرحال ، معلم به اطلاعات و محافظتي بيشتر از آنچه که به طور معمول در دسترس است ، نياز دارد . شما در شبکه هاي حرفه اي خود ، اغلب در موقعيتي هستيد که ممکن است فهرست همة منابع موجود از اطلاعات و محافظت را که مي تواند در منطقه در دسترس باشد ، نگهداري مي کنيد و يا از طريق فرستادن نامه و تلفن به ديگر کشورها مي توانيد به دست آوريد  ( پيشنهادهايی در مورد منابع در بخش 1-6 آورده شده است ) .

 

هماهنگي

 همة معلمان بيشتر اوقات  مي گويند  هر سال وقتي که کودک آن کلاس  را دوباره  مي گذارند ، وقت  خود  را  براي کاري  بيهوده  هدر داده اند . شما اغلب اوقات در يک موقعيت کلاسي مي توانيد به آنها اطمينان دهيد که آموزشهاي آنها به هدر نرفته است ، بلکه به شيوه ای مثبت و مفيد به ديگران منتقل شده است . صرفنظر از قضاوتهاي مغرضانه و غرورآميز معلم قبلي ، ثبت منابع و روشهاي آموزشي که موفقيت آميز هستند ، مفيد خواهد بود . اطلاعاتي که از والدين در مورد تاريخچه کودک و ويژگيهايش  جمع آوري شده است ، بايد به  روش مناسب و قابل دسترسی  براي معلم سال بعد ثبت شود. البته در اين روزها و سالها، ضروري است که مجوز نوشته شدة والدين را براي به اشتراک گذاشتن با کساني که با کودک آنها برخورد دارند ، به همراه داشته باشيد . به هر حال ، بيشتر والدين تمايل زيادي دارند ، به جاي خيلي از شکايات ، هر تعداد دفعاتي که نياز مي شود تا داستان خود را براي هر شخص جديدي که معلم آنها مي شود توضيح دهند . البته ، لازم است که دربارة کودک جلوي خود او بحث نشود ، حتي اگر به نظر برسد که والدين دارای مهارتهاي ارتباطي براي ادامة مکالمه نيستند . ما در بسياری از موارد شنيده ايم که وقتي کودک از سخنان والدين مطلع شده ، بسيار آشفته  شده است  .

 مدير مي تواند در ارتباط با معلم ، براي گسترش مرزهاي واقعي رفتارهاي کودک در مدرسه و بيرون از کلاس درس کمک کند . در اين راستا ، ضروري است همه کارمندان خود را با ادارة رفتارها سازگار نمايند .

 

نکاتي براي ملاحظة مدير

·       رفتار مثبت و خوشايند در  مديريت ، يک امر حياتي براي ارتباط خوب بين مدرسه و خانه است .

·       مدير مي تواند والدين را تشويق به گفتن خواسته هاي و اولويتهايي کند که براي تربيت کودکانشان خواستارند .

·       مدير مي تواند منابع ارزشمند و محافظتي خوبي را براي معلم فراهم آورد .

·       مدير مي تواند در هماهنگي انتقال اطلاعات مفيد به معلم بعدي کودک سودمند باشد .

 

 

5-5- معلم سيار

بعضي مناطق وجود دارند که اين شانس را به ما مي دهند تا از خدمات معلم سياري که تجارب قابل توجهي در کار با دانش آموز ناتوان دارد ،استفاده کنيم . نقش معلم سيار شايد از مکاني به مکان ديگر و حتي شايد از مدرسه اي به مدرسه ديگر زياد متفاوت نباشد و تنها بستگي به نيازهاي محلي داشته باشد . نقشي که در اينجا ارائه شده است ، بهترين راه استفاده از زمان معلم سيار است که ما احساس کرده ايم .

 

 

نقش اصلي معلم سيار چيست؟

ما گمان مي کنيم که بيشترين استفادة مؤثر از مدت زمان کوتاهي که به معلم سيار در هر کلاس اختصاص داده شده است ، استفاده از او به عنوان يک شخص مرجع براي معلم کلاس است . احتمالا معلم سيار تنها يک يا دو ساعت در هفته وقت خود را در هر کلاس خواهد گذراند ، اما ضروري است که او دانش خود را با افراد حرفه اي ، معلم کلاس و کسي که بيشترين زمان را با کودک در کلاس سپري مي کند ، در ميان بگذارد .

 

چگونه مي توان اين نقش را اجرا کرد؟

 در شروع هر سال يا در اولين روزها ( ر.ک : 6 ) ، معلم سيار بايد با معلم کلاس ملاقاتي داشته باشد و با او دربارة موضوعهاي ذيل به بحث و گفتگو بنشيند .

1)    اهداف معلم به طور کلي در کلاس ؛

2)    اهداف خاص براي کودک با نيازهاي خاص ؛

3)    روشهاي آموزشي که به اين اهداف دست خواهد يافت .

اين صحبتها بايد در طول سال ادامه داشته باشد اما احتمالاً در مدت پيشرفت ترم  ضرورتاً کاهش خواهد يافت .

وقتي معلم سيار در کلاس است  ، مفيد تر است که بعضي اوقات يک گروه آموزشي با معلم کلاس داشته باشند . در طول اين دوره ، هر دو معلم مي توانند روشهاي جديدي را تجربه و تکنيکهايي را امتحان کنند که در جاي ديگر کار  نشان داده شده است . همان گونه که کمک معلم بيشترين زمان را با دانش آموز مي گذراند ، لازم است که با معلم سيار زماني را  براي صحبت  درنظر  بگيرد . شايد کمک معلم  دانش مفيدي در کار نزديک با کودک  به دست آورده باشد .

 اگر مشکل خاصي وجود دارد ، معلم سيار مي تواند در برخوردهاي خود با مردم در جاهاي ديگر ، مشاهده کند که آنها چگونه اين مسائل را حل مي کنند . اين راه حلها مي تواند براي معلم کلاس مفيد باشد .

 

به اشتراک گذاشتن اطلاعات

 معلمان سيار در کار با گروهی از  بچه هاي  ناتوان  تجربه  دارند . در نتيجه آنها روشها و نظرهايی  دارند که مي تواند  براي  بچه هاي خاص کلاس مفيد باشد . معلم سيار مي تواند منبع مفيدي براي معلم -  با همه مشکلاتي که دارد - باشد . معلم هم شايد همين طور بخواهد  موفقيتهايش را با معلم سيار در ميان بگذارد . اين ايده ها اغلب مي تواند به ديگر معلمان نيز منتقل شود . وقت را غنيمت  بشماريد ، شايد به هنگام صرف قهوه ، زماني کافي باشد اگر چه در يک مسأله خاص مشکلاتي وجود داشته باشد . احتمالاً براي معلم کلاس و معلم سيار ، يک بحث طولاني لحظه به لحظه و بخصوص در شروع سال مهم است .

 استفاده از  زمان معلم سيار در کلاس ، بايد  در  ارتباط  با  معلم  برنامه ريزي  شود . برقراري ارتباط مهم است ، پس معلم سيار، بايد بداند که هنگام ورود او ، چه کاري در کلاس انجام مي شود و درس تا کجا پيش رفته است . در گذشته ، معلمان سيار مايل بودند که به عنوان معلم خصوصي با کودک ناتوان کار کنند . اين کار ضمن اينکه به کمک معلم آسودگي مي بخشد و نيز ممکن است به مدرسه در استفاده از ساعات کمک معلم کمک کند ، اما ضرورتاً اين روش براي استفاده از وقت او مؤثر نيست . وقتي معلم سيار در مدرسه است ، مي تواند هم با معلم هم با کمک معلم و هم  با کلاس يا گروه کوچکي از کلاس کار کند و يک روش جديد يا تکنيک آموزشي را توسعه دهد . وقت معلم سيار مي تواند به طور سودمندي در موقعيتي ، از يک حالت به حالت ديگر مورد استفاده قرار گيرد . به هر حال ، معلم سيار در کلاس براي پرستاري از بچه حضور ندارد . 
 

 

نکات اصلي براي ملاحظة معلم سيار

·       در مورد اهداف خود با معلم سيار در طول سال بحث و گفتگو کنيد .

·       هم معلم و هم کمک معلم ، بايد از وقتي که معلم سيار در کلاس است ، براي آزمون روشها و تکنيکهاي جديد استفاده کنند .

·       در مورد موفقيتها و مشکلات خود با معلم صحبت کنيد .

·       ارتباط بين معلم ، کمک معلم و معلم سيار براي موفقيت کلاس حياتي است .

 

6-5     برنامه تربيتي فردي ( IEP )

هدف IEP به اين شرح است : مرور پيشرفت کودک ، تنظيم اهداف براي کودک، به اشتراک گذاشتن اطلاعات در مورد او ، و اينکه چه منابعي مورد نياز است و چگونه مي توان به آنها دسترسي داشت .

 ما امتياز دعوت شدن به خيلي از جلسات برنامة تربيتي فردي ( IEP ) را داشته ايم و روشهاي بسيار متفاوتي از روند اين جلسات را مشاهده کرده ايم . بعضي از آنها با تعارف کردن شيريني شروع مي شد و بعضي ديگر خيلي رسمي برگزار مي شد . در پايان روز ، هيچ کدام از روشها به نظر نمي رسيد که موفقتر از روش ديگري  باشد . اگر شانسي براي دست يافتن يک ارتباط واقعي و برخی جهتهايی باشد که براي پيشرفت کودک بتوان تنظيم کرد ، بعد از آن مي توانيم جلسات مفيدتري برگزار کنيم .

 به کسب تجربه ادامه دهيد تا زماني که به روش مناسب و راحتی براي نيازهاي  بخصوص خود دست يابد .

 

چه کسي بايد در IEP شرکت کند؟

 ضروي است که والدين ، معلم و کمک معلم ، همگي حضور داشته باشند . اگر لازم باشد کمک معلم هم بايد براي اين جلسه وقت بگذارد . همان طوري که او نقش اصلي را در انجام و تکميل اهداف يک IEP دارد ، اگر کمک معلم به جلسه دعوت نشود يا قبل از اينکه جلسه تمام شود آنجا را ترک کند مشکلات بيشتر خواهد شد . والدين ، معلم و کمک معلم با توجه به نيازهاي دانش آموز و مواردي که بحث خواهد شد ، مي توانند تصميم بگيرند که چه کسي را   دعوت کنند . اجباري نيست کسي را دعوت کنيد که احساس مي کنيد پيشنهادهای کمي خواهد داشت . در  بين افرادي که بهتر است دعوت شوند ، معلم سيار ، روان شناس ، در مانگر حرفه اي ، درمانگر گفتاري و مدير هم هستند . والدين هم حق دارند  شخصي را به عنوان يک مشاور دعوت کنند . اگر منابعي نياز باشد ، بايد با يک تنخواه گردان مشورت شود . اگر جلسه خيلي طولاني است ، اغلب مشکل است به هر شخصي غذا  داده شود . براي هدر نرفتن و ذخيرة وقت بهتر است از معلمان که با بچه کار مي کنند ، در مورد گزارشهاي نوشته شده سؤال کرد . اين موارد در ابتداي جلسه بايد منتشر شوند .

 بحثهاي زيادي وجود دارد که آيا دانش آموزان بايد در اين جلسات حضور داشته باشند يا نه؟ هر موردي بايد به طور جداگانه بحث شود و تصميم نهايي احتمالاً به سن دانش آموز و درجه راحتي او در اين نوع از موقعيت بستگی دارد . والدين دانش آموزان اوتيسم کوچکتر اغلب در مراقبت از کودک مشکل دارند و در نتيجه ، به کودک اجازه داده مي شود تا هنگام برگزاري جلسه در محدودة جلسه آزاد باشد . فرضيه اين است که کودک واقعاً نمي فهمد که بحث در مورد اوست  .

 دو مورد نگران کننده دربارة اين موقعيت وجود دارد : يکي اينکه ولي دانش آموز معمولاً با کنترل فعاليتهاي کودک آشفته مي شود ، و دوم اين که ممکن است کودک بخوبي آگاهي داشته باشد که در مورد او بحث مي شود ، حتي اگر اين گونه به نظر برسد که هيچ توجهي به صحبتها ندارد . در چنين موقعيتهايي ، يکي از سازمانهاي دواطلب شايد قادر باشد که شخصي را براي نظارت از کودک در قسمت ديگري از مدرسه معرفي کند .

 

چه کساني جلسه IEP را آسان مي کنند و نقش آنها چيست؟

 شخصي نياز است که نقش آسان کنندة جلسة IEP را به عهده بگيرد . جلسات IEP که آسان کننده اي نداشته باشد ، اغلب از موضوع مورد بحث منحرف شده و عقايد شخص گستاخ و مطمئن بر جلسه حاکم و مسلط مي شود . آسان کننده بايد به وسيلة والدين و معلم تعيين شود ، بنابراين ، آنها هر دو با اين شخص راحت  خواهند بود . يکي  از اولياء يا معلم هم مي تواند اين نقش را انجام دهد ، اما اگر اين کار را کرد ، بر ايشان خيلي مشکل مي شود که روي بحثها متمرکز شوند و در نتيجه ، شايد  سهم آنها کم شود . اگر چنين مسأله اي پيش آمد ، شخص ديگري را از داخل يا بيرون مدرسه براي اين کار پيدا کنيد .

 معمولاً آسان كننده مسؤول  دعوت كردن  از افراد  برای جلسه است ؛ البته ، بعد از مشورت  با معلم و والدين . همچنين آنها  بايد اطمينان حاصل كنند كه همة عقايد شنيده مي شوند ، اهداف خاص به دست مي‌آيند ، و افرادي كه به نمايندگي از كسي آمده اند  هدايت شود . اگرگروه قادر نباشد تا بفهمد كه چگونه  يك موقعيت خاص را اداره كند ، آسان كننده مي تواند به آنها كمك كند تا مشكل خود را حل کنند . اين مورد قبل از اينكه گروه قادر باشد  به تصميمي برسد ، به جمع آوري اطلاعا ت بيشتري نياز دارد . در موقعيت بخصوص که مشكلي به وجود آمده ، شايد مفيد باشد كه از شخصي خارجي كه مهارت خاصي در آسان كردن كار و يا ميانجيگري داشته باشد ، استفاده كنيم . در پايان جلسه بايد تاريخ جلسة بعدي IEP ،  تنظيم و مشخص شود .

 

 

مرور پيشرفت

جلسةIEP موقعيت بسيار مفيدی است برا ي همة افرادي كه  به برخورد خوب با كودك  علاقه مندند ، و دوست دارند دور هم جمع شوند و دربارة  پيشرفت صحبت كنند . مهم است كه اين مرور ، دستاوردها را نشان دهد و مهم نيست كه كم است .  زمان كوتاهي براي اين مورد جشن بگيريد و از تلاش كودك و بزرگترهايي  كه درگير قضيه بوده اند ، قدردانی کنيد . اگر اين كار در ابتدا انجام شود ،  جو مثبت و تشويق كننده ای براي انجام دعوتهاي جديد به وجود مي آورد .

 نوشته ها را مرور کنيد و در صورتی که صلاح دانستيد ،  گزارشهاي پيشرفت ، پيشنهادها و توصيه‌هايی را که از طرف اشخاصی که با کودک کار می کنند ارائه شده است ، برای جلسة بعد بيان کنيد .

 

جمع آوري اطلاعات در مورد كودك

 دانش آموز اوتيسمي ، بعضي اوقات نسبت به ديگر دانش آموزان ، در « خواندن » مشكلات بيشتري دارد . شايد رفتارها و يا عملهايي داشته باشد كه فهميدن هدف آنها مشكل باشد . هميشه به نظر عاقلانه مي رسد كه هر چيزي كه كودك بر اساس  نظم خاصی انجام مي دهد ، براي نيل به اهداف مورد نظر او به حساب آيد . والدين و بعضي حرفه‌اي ها كه در جلسه شركت مي كنند ، دانش آموز را بخوبي مي شناسند و به هميت دليل ، اين مورد شايد يك موقعيت عالي  براي جمع آوري اطلاعات باشد كه به دانسته‌ها ، رفتار او و چگونگی ارتباط با دانش آموز افزوده خواهد شد . در بعضي موارد ، شايد لازم باشد كه اطلاعات اضافي جمع آوري شود. كمك معلم يا معلم  سيار مي توانند اين  اطلاعات  را  با مشاهدة كودك در موقعيتهاي گوناگون جمع‌آوري كنند .

 

تنظيم اهداف

 يك جلسهIEP – چنانگه ذکر شد – موقعيت بسيار مناسبی است برا ي افرادي كه با دانش آموز در ارتباط هستند تا در مورد تربيت و ادارة دانش آموز تصميم هايي بگيرند ، و اهداف مقتضي را تنظيم كنند . بيشتر دانش آموزان اوتيسمي نياز به اهداف ادبي ، رفتاري ، و اجتماعي دارند . وقتي فشاری بر کودک وارد می شود ، بايد زمانی برای تقدمها در نظر گرفته شود  . مؤثرتر آن است که اهداف کم ، ولي خوب تعريف شده  ،  به دست آيد تا اينکه تعداد زيادي از بيانيه هاي بيهوده مطرح گردند  .

 در پايان جلسه ، هر شخصي بايد دقيقاً روشن شده باشد که چه تلاشي صورت مي گيرد و چه کسي مسئول هر مرحله است . اين برای افراد حاضر نوعی آزمون محسوب می شود که اهداف کلي نوشته شود ، مثلاً : « او خيلي ساکت در کلاس کار خواهد کرد » . بويژه در موارد اجتماعي و اهداف اخلاقی اين مورد صحيح به نظر می رسد . هر شخصي شايد موافق باشد که اين کار يک نتيجة عالي در برخواهد داشت ، اما واقعاً به چه معناست ؟  در پاسخ بايد گفت که نوشتن اهداف قابل اجرا به طور مختصر ، اين اطمينان را خواهد داد که هر کسي پی می برد که کودک چه موقع موفق شده است؟

 

بعضي سؤالها

 قبل از نوشتن اهداف واقعي اجتماعي و رفتاري، آسان کننده مي تواند سؤالها زير را بپرسد : ( اين سؤالها شايد به طور پيشرفته اي با IEP قبلي انتشار داده شده باشد . ) .

— کودک چه کاری انجام مي دهد يا چه کاری انجام نمي دهد؟

— در چه موقعيتهايي  فقدان  دانش کودک يا  فهم  در مورد  اين  موقعيت  باعث  مشکلاتي  مي شود ؟

— آيا وقتي وجود دارد که سطح فهم يا رفتار جاري کودک قابل قبول باشد ؟

— اين موقعيت از ديدگاه کودک چگونه به نظر مي رسد؟

— آيا او اين اعمال را به طور ناخودآگاهي اجرا مي کند ، يا اين عمل بهترين تلاش او دربارة يک وضعيت دشوار است؟

— بهترين حدس ما دربارة وضعيت دشوار چيست؟

 

کودک به چه اطلاعات و يادگيريهايی نياز دارد ؟  

 اگر ما مثال کودکي را که در کلاس سر و صدا ميکند ، دنبال کنيم ، شايد فکر کنيم که وقتي که ساير بچه ها ساکت کار مي کنند ، رفتاري که بيشتر منجر به جيغ زدنهاي  او در کلاس مي شود ، خيلي گيج کننده است ، ولي در حقيقت ، فعاليتهاي هنري  و بازيهايی که  بيرون ازکلاس ، در زمين بازي می کنند خيلي به هم مربوط نمي شوند . اگر ما بخوبی تأمل کنيم که چرا بچه ها به اين نوع رفتار مشغول مي شوند ، شايد به توضيحاتي دست يابيم . اين مورد شامل فرضياتي است که ناخودآگاه است ، و شبيه به تاباندن موهاي ديگر اشخاص يا ضربه زدن ضمن تمرکز گرفتن ، يا اينکه او از اين سر و صدا براي خفه کردن صداهاي پس زمينه ، از قبيل فن گرم کنندة کلاس استفاده مي کند . احتمال ديگر اين است که شايد او نمي خواهد در کلاس باشد و اين  روش مؤثری  براي انتقال او به جاي ديگري است . اگر بهترين حدس ما اين است که تلاش او براي دوري از سر و صداي پس زمينه است ، شايد بهتر باشد که او را هشيار سازيم که خود اوست که سر و صدا ايجاد مي کند ، و او را تشويق کنيم تا ضمن انجام کار از گوشي استفاده کند يا جايي دورتر از دستگاه شوفاژ بنشيند . اگر ما به اين نتيجه برسيم که او مايل است از کلاس خارج شود ، شايسته است که مدت کوتاهي را بيرون کلاس ، بتواند به عنوان پادش براي کار ساکت خود به سر برد  . هر تلاشي که او براي همکاري انجام مي دهد ، توسط بزرگترها بايد دنبال  شود و در صورت امکان  همکلاسهايش از او خالصانه قدرداني مي کنند .

 توجه داشته باشيد کار ساده اي نيست که کودک را آموزش دهيم تا به روش مطلوب و مورد نظر ما  رفتار کند ، درحالي که او موقعيت را به طور ديگري درک مي کند . ما باور داريم که بايد به دانش آموز تأکيد کنيم که روشهاي موفقيت آميزتري براي زندگي و يادگيري  داشته باشد .

ما می توانيم قضاوت کنيم که موفقيت در اين راه ، دريافت اين نکته است که او چگونه از روی ميل از گوشيها استفاده می کند يا به جای ديگری می رود ، وقتي که مي بينيم جانی به هنگام کار ساکتي سر و صدا به راه می اندازد ، شايد تنها راه حل اين باشد که او گوشيها را به گوش خود بگذارد يا به جاي خلوت تری  برود . هدف طولاني مدت ما براي او ، استفاده ازگوشيها يا رفتن به جاي ساکت تري ، بدون هيچ گونه تحريکي است ، درست در زماني که کار ساکت در حال پيشرفت است .

 جايي که تعدادي از افرادي وجود دارند که با بچه کار مي کنند ، اگر چه اهداف ، خاص هستند ، اما به روشهاي متفاوتي تفسير خواهند شد . وقتي با بچه هاي اوتيسمي کار مي کنيد ، ضروري است که اهداف مطلوب يک روش واضح و مفهوم هجي شوند و گرنه از جهت ديگر ، انتظارات متفاوت از افراد مختلف ، براي او گيج کننده و مشکل خواهد بود و براي کودک تحمل آن سخت است . بنابراين ،  بزرگترها بايد در ذهنيات خود خيلي دقيق و واضح باشند که چه عملي را و در کجا انجام دهند .

 در جايي که مشکلي رفتاري هم در خانه و هم در مدرسه رخ مي دهد ، ضروري است که يک ارتباط مناسب به وجود آيد . به هر حال ، نه مدرسه و نه خانه ، نبايد انتظار داشته باشند که روش آنها در جاي ديگری هم به اجرا درآيد ؛ بدون حصول اطمينان از اينکه بخش ديگر هم با اين روش راحت است يا نه .

     چه موارد ثبت شده اي بايد نگهداري شود؟

 نوشتن اهداف جلسه IEP اولين گام مهم براي دسترسي به منابع است ، اما اهداف بايد يک سندکاري براي معلم و ديگر اشخاصي باشد که با کودک در ارتباط هستند . همة اهداف و تصميمات بايد ثبت شود . يادداشت برداري شايد براي آسان کننده و والدين مشکل باشد ، بنابراين ، شخص ديگري مي تواند اين وظيفه را به عهده بگيرد . به هر حال ، اگر شخصي از افراد مدرسه اين کار را به عهده بگيرد ، مفيد است ، زيرا در اين صورت ، اين مدرک  به عنوان يکی از اسناد مدرسه به حساب خواهد آمد . لازم است شخصي که يادداشت  برداري مي کند همة نکاتي را که آنها در مورد آن مطمئن نيستند و آن نکاتي را که خاص و واضح هستند ، مشخص کند . همة حضار بايد يک کپي از يادداشها را دريافت کنند ، و هر وظيفه اي که لازم است انجام شود ، به طور واضح نشانه گذاري شود . 

 

شکل منظمي براي نوشتار جلسات IEP وجود ندارد، اما مي تواند شامل موارد ذيل باشد :

— اهداف کوتاه مدت و بلند مدت ؛

— اهداف تربيتي و اجتماعي ؛

— ارزيابي نوشتاري در ترمهاي خاصي که وقتي هدف به دست  آمده باشد ، واضح و آشکار باشد .

— چه کساني مسؤول اجرا و يا کنترل پيشرفت هر هدفي هستند .

— ما  براي خواندن و مطالعه ، مثالی را از يک جلسةIEP  براي گري[2] مي آوريم . اين مورد نه تنها اهداف و موارد مربوط  را نشان مي دهد ، بلکه روشهاي آموزشي و اينکه چه کسي مسؤول اجرا و تکميل آنها هم هست را نيز بيا ن مي کند. مرور پيشرفت بايد قبل از جلسه در دسترس باشد ، ضمن اينکه همة موارد ديگر به عنوان نتيجة جلسات به دست مي آيد .

 

برنامة تربيتي فردي

·       والدين ، معلم و کمک معلم بايد  در جلسه IEP حضورداشته باشند .

·       ديگر افراد حرفه اي که ممکن است پيشنهادهايي داشته باشند، بايد دعوت شوند .

·       بايد روي کار با دانش آموز تأکيد  شود تا بتوان  روشهايي  براي  زندگي و يادگيري موفقيت آميزتر و ساده تر او پيدا کرد .

·       اهداف IEP بايد واضح باشد تا توسط افراد مختلف ، به صورتهاي متفاوت تفسير و تعبير نشوند .

·       جلساتIEP بايد يک رئيس داشته باشد تا جلسه را مرتب و منظم سازد .

·       يادداشتها بايد گرفته شده و در دسترس کساني که حاضر هستند و کساني که مسؤول اجرا يا کنترل اهداف هستند ، قرار گيرد .