حافظه فعال کودک اتیسم

نفیسه خدادادی
حافظه فعال در حقیقت بخشی از سیستم کلی حافظه است. حافظه فعال به ما کمک می کند تا بعد از ورود اطلاعات تازه، همزمان با پردازش اطلاعات در ذهن، قسمت های مهم آن ذخیره و ثبت شوند. در هنگام انجام محاسبات ریاضی یا در حین گوش دادن به یک داستان، معمولا کودکان از این توانایی استفاده می کنند. حافظه فعال مجموعه ای از مهارت ها است که به ما کمک می کند اطلاعاتی که برای حل مسئله یا تکمیل یک کار نیاز داریم به خاطر بسپاریم و بتوانیم به موقع آن ها را یادآوری کنیم.
طبق تحقیقات انجام شده حافظه فعال کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم به مراتب ضعیف تر از کودکان معمولی است. این نقص می تواند نشانه ی روشنی از این موضوع باشد که این کودکان چطور محیط اطراف و اطلاعات ارائه شده ی خود را پردازش می کنند.
ضعف حافظه ی دیداری فعال می تواند بر تعاملات اجتماعی کودک اتیسم اثر بگذارد. ما معمولا از حافظه ی دیداری فعال برای خواندن زبان بدن و سایر اشارات اجتماعی که لازم است بر اساس آن ها به محیط پاسخ دهیم استفاده می کنیم. بنابراین حافظه ی فعال دیداری نقش مهمی در پرورش مهارت اجتماعی کودک اتیسم دارد. ضعف حافظه دیداری فعال مثل این است که برگه ای در ذهنتان دارید که نمی دانید چه چیزهایی باید به آن اضافه یا کم کنیم. چه اطلاعاتی لازم است و چه چیزهایی لازم نیست.
حافظه فعال نقش مهمی در یادگیری دارد و ارتباط قوی بین پیشرفت تحصیلی و مولفه های حافظه فعال از جمله مولفه های دیداری فضایی وجود دارد. در واقع الگوی دیداری فضایی عملکرد مهمی در طول خواندن دارد. بدین صورت که این بخش به صورت دیداری حروف و کلمات را به رمز در می آورد در حالی که چهارچوب دیداری فضایی را نگه می دارد و به خواننده اجازه ی بازخوانی مجدد متن و نگه داشتن کلمات در ذهن را می دهد.
زمانی که کودکی با توجه به دستورالعمل کلامی گام به گام تکالیف خود را انجام می دهد در واقع از مهارت حافظه ی فعال کلامی شنیداری خود استفاده می کند. این توانایی در کودکان اتیسم ضعیف است و کودک اتیسم اغلب در پیروی از دستورالعمل های شفاهی با مشکل روبرو می شود.
تمرین هایی جهت بهبود حافظه ی فعال کودک اتیسم
روی مهارت تجسم و تفکر کار کنید: فرزندتان را تشویق کنید تا از هر آنچه که می خواند و می شنود، تصویری ذهنی بسازد. برای مثال اگر شما به او گفته اید که میز غذا را برای ۵ نفر مهمان بچیند، از او بخواهید که برای این کار اول تصویری ذهنی بسازد و سپس آن را نقاشی کند. به مرور که در تجسم و تصور بهتر شد، می تواند به جای کشیدن نقاشی، تصویر ذهنی را برای شما شرح دهد.
از فرزندتان بخواهید برای شما درس دهد: توانایی توضیح چگونگی انجام چیزی به درک حسی مطلب کمک می کند و ذهن را از آن مطلب پر می کند. اگر فرزند شما در حال یادگیری مهارتی مانند چگونه دریبل کردن در فوتبال است، از او بخواهید تا آن را برای شما توضیح دهد. معلمان نیز در کلاس در گروه های دو نفره می توانند چنین کاری را انجام دهند. این روش به آنها کمک می کند تا همان لحظه شروع کنند با مطالب و اطلاعات کلنجار بروند و کار کنند .
گوش دادن و تکرار آن چه شنیده اند: یکی از ساده ترین راه ها برای فعال کردن حافظه این است که از کودک خود بخواهید هر آن چه شما گفته اید را تکرار کند یا به زبان خودشان بازگویی نماید. هم چنین می توانید از کودک خود بخواهید آهنگ ریتمی که شنیده است را برای شما بخواند.گوش دادن و تکرار کردن آن چه شنیده اند، توجه آنان را به مطالب درسی جلب و حافظه ی فعال آنان را درگیر می کند.
جاگذاری تصاویر طبق الگوی از پیش دیده شده: از کودک بخواهید تصویری را با دقت ببیند. سپس تصویر را از جلوی او برداشته و از او بخواهید مثل آن تصویر را بسازد.
بازی هایی توصیه کنید که حافظه ی فعال او را تقویت کند: بازی های بسیاری برای کمک به فرزند شما وجود دارد تا بر روی حافظه دیداری کار کند. شما می توانید یک صفحه روزنامه یا مجله در اختیارش بگذارید و از او بخواهید دور مواردی مانند «از» یا «که» یا «آنها» و… را در عرض یک دقیقه دایره بکشد. همچنین شما می توانید خواندن پلاک های خانه ها را به بازی تبدیل کنید. به این ترتیب که اول نام کوچه ها و بعد شماره پلاک را بخواند. همچنین می تواند برعکس بخواند به این ترتیب اول شماره پلاک را بگوید و بعد نام کوچه را و یا شماره های پلاک را برعکس بخواند.
بازی با کارت ها: بازی های کارتی ساده ای مانند کارت های دید آموز، کارت بازی دومینوی جمع، فلش کارت های ضرب، بازی ضرب من …دارم. چه کسی… دارد؟ و بازی های کارتی دیگری می تواند حافظه فعال را به دو روش بهبود بخشد. فرزند شما باید قوانین بازی را در ذهنش نگه دارد. همچنین باید به خاطر بسپارد که کدام کارت ها را دارد وکدام کارت ها را شخص دیگر بازی کرده است.
خواندن فعال را تشویق کنید: زیر مطالب خط کشیدن، با رنگ مشخص کردن و یادداشت گذاشتن بر مطالب به کودکان کمک می کنند تا مطالب و اطلاعات را به مدت طولانی در ذهن نگه دارند و بتوانند به سوالاتی که از آن مطالب می شود جواب بدهند. گفتگو درباره آن مطلب و پرسیدن سوال از آن نیز به حفظ بهتر مطالب کمک می کند. این راهبردهای خواندن فعال به طور قابل ملاحظه ای به بهبود حافظه کمک می کنند.
مطالب و اطلاعات را به تکه های کوچک تر تقسیم کنید: آیا هرگز تعجب نکرده اید که چرا شماره تلفن ها، کد ملی و یا کد پستی را با خط فاصله می نویسند؟ زیرا حفظ کردن و به خاطر سپردن گروه های کوچکتر اعداد از یک رشته اعداد طولانی آسان تر است. هر زمان خواستید به فرزندتان دستورالعمل های چند مرحله ای طولانی بدهید، این فرمول خط فاصله بین اعداد را به یاد داشته باشید. آنها را بنویسید و یا در هر موقع یک تکه مطلب یا اعداد را به آنها ارائه دهید. همچنین شما می توانید از سازمان دهنده های ترسیمی کمک بگیرید و تکالیف را به تکه ها کوچک تر تقسیم کنید.
روش چند حسی را به کار ببرید: پردازش و یادگیری مطالب و اطلاعات از چند روش مختلف به حافظه فعال و بلند مدت کودکان کمک می کند. نوشتن تکالیف به طور زیاد به کودک کمک می کند تا آنها را ببیند. گفتن زیاد مطالب به کودک کمک می کند تا آنها را بشنود. انداختن توپ و همزمان بحث درباره تکالیفی که کودک باید تکمیل کند نیز به کودک شما کمک می کند. به کارگیری راهبردهای چند حسی می تواند به کودک کمک کند تا مطالب را به مدت زیادی در ذهن نگه دارد.
ارتباط برقرار کردن بین مطالب: به فرزندتان کمک کنید تا بین جزئیاتی که قرار است حفظ کند ارتباط برقرار کند. ترغیب اشتیاق و علاقه کودک با علائم اختصاری خنده دار مانند (قنزسانب). این علامت اختصاری به کودک کمک می کند تا ترتیب رنگ ها را در رنگین کمان یاد بگیرد. پیدا کردن روش هایی برای برقرار کردن ارتباط بین مطالب کمک می کند تا حفظ مطالب و بازیابی آن از حافظه بلند مدت آسان تر شود. ارتباط برقرار کردن بین مطالب همچنین کمک می کند تا ما بتوانیم اطلاعات را در حافظه فعال نگه داریم و اطلاعات جدید را با اطلاعات قدیمی ترکیب و مقایسه کنیم.
استفاده از امکانات بصری برای تجسم کردن اطلاعات: تجسم کردن تصویری اطلاعات در کنار کلمات به بهبود حافظه فعال کمک می کند. مثلا شما می توانید از کودک خود بخواهید مطالب را در قالب جدول یا نمودار خلاصه کند یا اگر کودک در انجام دستورالعمل هایی که برای لباس پوشیدن و آماده شدن مشکل دارد از بلوز، شلوار و جوراب او عکس بگیرید و حتی مراحل پوشیدن شلوار را نقاشی کنید و با کودک خود آن را نگاه کرده و توالی انجام کارها را با او مرور کنید.
تا جایی که می توانید دستوالعمل ها را ساده کنید: با توجه به این که کودک شما دستورالعمل های کوتاه ساده و واضح را بهتر به خاطر می سپارد سعی کنید تا آن جا که امکان دارد دستورالعمل ها را ساده کنید.

منابع
Cherry, K.E., Elliott, E.M., Reese, C.M. (2007). Age and individual differences in working memory capacity: The size judgment span task. The journal of general
psychology. 134, 43-65.
کریم زاد شریفی س،رضا دوخت ممقانی س،سرودی م، رضایی پور ی)1392). مقایسه کارکردهای اجرایی (بازداری پاسخ، حافظه فعال و برنامه ریزی) در کودکان مبتلا به اوتیسم و کودکان عادی ششمین کنفرانس بین المللی روان پزشکی کودک و نوجوان، دانشگاه علوم پزشکی تبریز.
آقابابایی س, امیری ش(1394). بررسی مولفه دیداری-فضایی حافظه فعال و کوتاه مدت در دانش آموزان با اختلالات یادگیری و مقایسه با دانش آموزان عادی. فصلنامه روانشناسی شناختی (4)2، 1-9.
www.pakdelha.ir
http://raherasesh.ir

1399
آبان
12
دوشنبه 12 آبان 1399
2020
November
2

افزودن دیدگاه جدید

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • نشانی صفحه‌ها وب و پست الکترونیک بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
سوال امنیتی
سوال زیر برای جلوگیری ارسال اسپم می باشد، لطفا به آن پاسخ دهید. با تشکر
CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.