آموزش مفهوم عدد

در حیطه ی آموزش مفاهیم، یکی از موارد مهم و ضروری مفهوم عدد است. مفهوم عدد از آموزش های پیش دبستانی و دبستانی نیز می باشد و البته کاربردهای بسیاری هم در زندگی عادی و روزمره هر فردی دارد. برای این که مفهوم عدد را به کودک بیاموزیم باید پیش نیاز هایی را برای وی فراهم سازیم. از جمله مواردی که باید قبل از آموزش مفهوم اعداد به کودک یاد بدهیم، شمارش و درک توالی است.

البته کودک باید توجه و تمرکز لازم، دستورپذیری و تقلید، تطابق و طبقه بندی را کسب کرده باشد. دقت دیداری و شنیداری وی تقویت شده باشد، مفاهیم ساده تر را آموخته و از حافظه دیداری و شنوایی مناسب نیز برخوردار شده باشد. به طور واضح بدون داشتن موارد فوق، آموزش مفهوم عدد موفقیت آمیز نخواهد بود. 

آموزش شمارش
کودک یادگیری شمارش را به طور ریتمیک (به صورت شعر و آهنگین) و در حین بازی بهتر فرا خواهد گرفت، پس بهتر است ابتدا شمارش به صورت ریتمیک را آغاز کنیم. می توان تعدادی مهره روی میز جلوی کودک به صورت ردیف قرار داده و با زدن انگشت به آن ها شمارش ریتمیک را آغاز کنیم. یا با زدن ضربه به میز یا پریدن، دست زدن و یا انواع بازی های دیگر همزمان با کودک شروع به شمارش کنیم.
 
معمولاً کودکانی که از نظر کلامی در حد تک کلمه هستند هم می توانند شمردن اعداد به صورت ریتمیک را یاد بگیرند. اگر کودک مشکل کلامی دارد ابتدا تا 3، سپس تا 5 و سپس تا 10 را به او یاد می دهیم. اما معمولاً کودکان شمارش ریتمیک تا 10 را به سرعت یاد می گیرند. وقتی کودک شمارش تا 10 را به این صورت یاد گرفت، با انواع اشیای مختلف شمارش را تمرین می کنیم. اگر کودک تمرکز ضعیف تری دارد باید از سرنخ ها استفاده کنیم. می توانید دست کودک را گرفته و انگشت اشاره ی او را بر روی اشیا مورد نظر(مهره ها، قطعات اسباب بازی یکسان، گلوله، مدادها و...) که برای شمارش آماده کرده ایم قرار داده و همراه او بشماریم.
 
ما ترجیح می دهیم که کودک در همان ابتدای کار توالی را رعایت کند. یعنی هیچ کدام از اشیا را جا نیندازد و به ترتیب بشمارد. برای تعمیم دهی بیشتر باید شمارش در جاهای مختلف، روی اشیای مختلف و از جهت های مختلف البته با رعایت توالی و ترتیب تمرین شود و همیشه تشویق ها و پاداش ها را به موقع و طی یک برنامه ی تشویقی مناسب ارائه می دهیم.
 
آموزش مفهوم عدد
برای آموزش مفهوم عدد ترجیحاً با عدد 2 شروع می کنیم. به نوعی می توان گفت که داشتن دو دست، دو پا، دو گوش، دو چشم و...در بدن تصویر عدد 2 را در ذهن هر کسی حک کرده و کودکان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. دو شی کاملاً شبیه هم (از نظر شکل، رنگ، اندازه و...) را جلوی کودک روی میز قرار داده و توجه کودک را به آن ها معطوف می کنیم. با انگشت روی اشیا زده و می شماریم 1، 2 و سپس به همراه کودک این عمل را تکرار می کنیم. پس از این که کودک آن را شمرد می پرسیم چند تا است؟ به او کمک می کنیم تا به پاسخ (2 تا) اشاره کند. معرفی عدد 2 را با اشیا مختلف، در مکان ها و زمان های مختلف انجام می دهیم تا کودک مفهوم عدد 2 را درک کند.
 
پس از اینکه کودک تا حدودی مفهوم 2 را یاد گرفت از او می خواهیم 2 تا بدهد. کودک باید از تعدادی اشیا که روی میز است 2 تا را به ما بدهد. متعاقب آن می پرسیم:«چند تا دادی؟» و به او یاد می دهیم که پاسخ دهد؛ «دو تا» وقتی کودک در این زمینه هم موفق شد، برعکس آن را هم انجام می دهیم. 2 شی را در دست گرفته یا 2 انگشت را به او نشان می دهیم می پرسیم:« این چند تا است؟»کودک باید بشمارد و یا به صورت کلی تشخیص دهد و یاد بگیرد جواب درست بدهد.
 
وقتی عدد 2 را به خوبی فرا گرفت با همین فرایند عدد 3 را آموزش می دهیم. در این هنگام دیگر عدد 2 را به کلی کنار گذاشته و فقط روی عدد 3 کار می کنیم و پس از یادگیری کامل کودک و اطمینان از تعمیم دهی اکنون عدد 2 و3 را به طور همزمان کار می کنیم. یعنی تعدادی شی را روی میز گذاشته و هر بار بدون یک توالی منظم و به طور تصادفی می خواهیم که 2یا 3 تا بدهد.
 
نکته مهم در این قسمت تشخیص و تمیز بین عدد 2و 3 است. اگر از کودک خواستیم 2 تا بدهد باید پس از عدد 2 مدتی مکث کنیم و بلافاصله پس از دادن 2 تشویق را ارائه نکنیم، چون ممکن است کودک پایان دادن اشیا را به تشویق موکول کند و نیز نباید تشویق آنقدر با تاخیر انجام شود که کودک را به شک بیندازد و از درستی پاسخ خود مردد شود. وقتی مطمئن شدیم که کودک بین عدد 2 و 3 تمیز قائل می شود و هر کدام را به کرات درست می دهد، آموزش عدد 1 را به روش فوق شروع می کنیم و سپس تعمیم دهی و سرانجام فرایند تمیز و تشخیص بین عدد 1و2و3 را در برنامه قرار می دهیم.
 
همیشه برای شروع یک عدد جدید، باید از یادگیری موارد آسان تر قبلی مطمئن شویم. در غیر این صورت یادگیری کودک دچار مشکل خواهد شد. یک مشکل عمده در آموزش مفهوم عدد که این فرایند را برای برخی کودکان دچار رکود می نماید، تمرکز حواس ضعیف کودکان اوتیستیک است. این موضوع باعث می شود در حین دادن تعداد شی خواسته شده، آن را فراموش کند(مثلاً اگر می گوییم 5 تا بده، کودک دادن اشیا را حتی تا 9 و 10 هم ادامه بدهد).هر چه عدد مورد آموزش بالاتر برود، این مشکل ممکن است بیشتر ایجاد شود.
 
بنابراین باید به چند نکته دقت کنیم.
اول ارائه تشویق به موقع (نه خیلی فوری و نه خیلی با تاخیر) ثانیاً از انواع سرنخ ها می توان برای این مورد استفاده کرد. مثل زدن یک ضربه توسط خود کودک پس از رسیدن به عدد مورد نظر، استفاده از لفظ تمام شد توسط خود کودک، حذف مواردی که باعث حواس پرتی می شود (مثل صدای انداختن مهره روی میز یا چیدن و ردیف کردن آن ها با یک نظم خاص)، تغییر وسایل کار در حین تکرار آموزش. باید مراقب باشیم که سرنخ ها حتماًدر موقع مناسب حذف شوند تا ایجاد وابستگی نکند. پس از اینکه مفهوم عدد را چه به صورت دادن عدد و چه به صورت پاسخ به پرسش «این چند تا است؟» تا حدود عدد 15 الی 20 آموزش دادیم می توانیم به صورت تصویری و دو بعدی آن را آموزش دهیم.
 
هنگام استفاده از تصویر باز هم از اعداد پایین تر شروع می کنیم و به تدریج به اعداد بالاتر می رسیم. مثلاً از کودک می خواهیم در یک بشقاب یا روی یک درخت 3 تا گردی یا سیب بکشد و بالعکس یعنی تعداد مورد نظر را بشمارد و به ما بگوید. همیشه می توانیم از اشیا مورد علاقه ی کودک برای جذب او به آموزش مفهوم عدد استفاده کنیم.مثلاً برای کودکی که به ماشین علاقه دارد از تصویر ماشین استفاده کنیم؛(در تصویر چند تا ماشین هست؟)
 
برنامه ی تعمیم دهی آموزش مفهوم عدد بسیار مهم است، لذا  باید به فرایند تعمیم دهی توجه لازم مبذول شود. در مباحث آینده به آموزش سایر مفاهیم و مهارت ها خواهیم پرداخت. 

افزودن دیدگاه جدید

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • نشانی صفحه‌ها وب و پست الکترونیک بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
سوال امنیتی
سوال زیر برای جلوگیری ارسال اسپم می باشد، لطفا به آن پاسخ دهید. با تشکر
CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.