چگونه خودتنظیمی عاطفی را در کودکان مبتلا به اتیسم و اختلال توجه بهبود ببخشیم

مسعود سعیدی

آیا کودکتان به راحتی حواسش پرت می شود و برای تکمیل یک تکلیف ساده باید بارها به او یادآوری شود؟ آیا اتاق شان شبیه این است که مورد اصابت گردباد قرار گرفته و وسایل شخصی خود را سر جای خودش نمی گذارد؟ آیا وقتی برنامه ها ناگهان عوض می¬شود دچار نوسان های عاطفی می شوند؟

برای والدین، بسیاری از این رفتارها ممکن است آشنا به نظر برسد. ولی بسیاری از کودکان در حال رشد، هنگامی که بزرگتر می¬شوند و مسئولیت پذیری بیشتری برعهده می¬گیرند، می توانند مهارت های خود مدیریتی یا عملکردهای اجرایی خود را بهبود بخشند. برخی از آن¬ها مثل کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) ، اختلال بیش فعالی با کمبود توجه، نارساخوانی، آسیب مغزی و سایر اختلالات یادگیری، مشکلات بیشتری دارند و ممکن است با نقص های عملکرد اجرایی روبرو شوند.

کارکردهای اجرایی چیست؟
تعریف سنتی: سیستم عمده عملیاتی که در منطقه پیشانی مغز واقع شده تا در فرآیندهای شناختی که به رفتار هدف گرا نیاز دارند درگیر شوند.
معنی این امر در واقع چیست: هر چیزی که هر روز انجام می دهید، برای مدیریت رفتارتان می باشد.

فرایندهای کارکردهای اجرایی معمول برای رفتار هدف گرا شامل این موارد است:

• حافظه کاری
• شروع تکلیف
• توجه پایدار
• جلوگیری
• انعطاف پذیری
• برنامه ریزی
• سازماندهی
• حل مسئله

اگرچه کارکردهای اجرایی غالباً به عنوان عملکردهای مغز تصور می شوند، دکتر آدل نجدوسکی، مدیر کارشناسی ارشد برنامه ی روانشناسی رفتاری در دانشگاه پپرداین می¬گوید که همه ی کارکردهای اجرایی شامل رفتار است. افراد دارای نقص ممکن است بتوانند رفتارهای خاصی را یاد بگیرند تا عملکرد کارکرد اجرایی خود را بهبود بخشند. دکتر نجدوسکی اصول، روش ها و فعالیت هایی را بیان می کند که کارشناسان، مربیان و والدین می¬توانند از آن جهت بهبود مهارت های کارکرد اجرایی دانش آموزان دارای نقص استفاده کنند. این درس اقتباسی از یک بخش از کتاب وی در مورد خود تنظیمی عاطفی است. برای توضیحات بیشتر در مورد هر درس کتاب انعطاف پذیر و متمرکز: تدریس مهارت‌های کارکرد اجرایی به افراد دارای اتیسم و اختلالات توجه را بخوانید.

خودتنظیمی عاطفی چیست و چرا مهم است؟
خودتنظیمی عاطفی، توانایی سازگار کردن رفتار در هنگام درگیر شدن در موقعیت هایی است که ممکن است احساساتی مانند استرس، اضطراب، دلخوری و ناامیدی را تحریک کنند. فردی با مهارت تنظیم عاطفی قوی می تواند:
• توجه کند که چه موقع از نظر عاطفی شارژ می شود.
• عواقب پاسخ آنها را در نظر بگیرد.
• مشغول انجام فعالیتهایی شود که آن¬ها را به سمت هدفشان سوق بدهد، حتی اگر احساسات منفی را حس می کنند.

در عوض، شخصی که فاقد خودتنظیمی عاطفی است ممکن است:
• موقع مقایسه با همسالان هم سن، به موقعیت ها واکنش نشان دهد.
• احساسات منفی را برای مدت زمان طولانی تری از همسالان هم سن خود تجربه کند.
• زود از کوره در برود و درگیر طغیان های احساسی شود.
• نوسان های خلقی داشته باشد.

آموزش خودتنظیمی عاطفی

پیش از شروع درس ، توجه کردن به این نکته مهم است که کودک از قبل باید توانایی شناختن و برچسب زدن به احساسات را داشته باشد. این فعالیت ها باید زمانی شروع شود که کودک حس و حال خوبی داشته باشد.

1. یک نمودار سطوح عاطفی ایجاد کنید.

یک کمک تصویری ایجاد کنید که سطوح مختلف احساساتی را که کودک ممکن است احساس کند به تصویر بکشد و به کودک اجازه دهد برچسب های خود را برای هر سطحی ایجاد کند. مثلاً ، سطح هایی می تواند برچسب "احساس خوب" ، "کمی ناراحت" ، "ناراحت" و "بسیار ناراحت" زده باشد. نمودار باید دو ستونی با سطوح احساسی در یک ستون داشته باشد. ستون دیگر را عنوان کنید، "من این روش را موقع ... حس میکنم ..." و ردیف ها را برای کودک جا خالی بگذارید تا پر کند.

2. به کودک آموزش بدهید که به سطح های عاطفی در موقعیت های خاص اختصاص دهد.

فردی که با کودک کار می کند به روش های زیادی می تواند او را به فعالیت وادار کند. از کودک بخواهید وضعیت های مختلفی را که باعث می شود سطح های عاطفی خاصی را احساس کند ، بنویسد. گزینه دیگر نشان دادن سناریو است از کودک بخواهید تشخیص بدهد در ان موقعیت چه احساسی پیدا می¬کند. مثلاً، از کودک بپرسید اگر به او اجازه داده نشود پیراهن مورد علاقه خود را بپوشد چه حسی پیدا می کند و به او بگویید جای خالی کنار احساس مربوطه را پر کند.

3. در مورد این¬که چه عکس العمل های مناسبی باید برای سناریوهای مختلف باشد، با کودک صحبت کنید.

از سناریوها در نمودار سطح های عاطفی استفاده کنید تا مشخص کنید چه چیزی باید باشد و چه چیزی باید از بین برود . مثلاً ، به جای ناراحتی شدید در مورد نپوشیدن پیراهن مورد علاقه خودش ، باید کمی ناراحت شود، با کودک صحبت کنید.

4. راهکارهای مقابله ای را به کودک آموزش بدهید.

راهکارهایی را شناسایی کنید که کودکان می توانند هنگام ناراحتی از آنها استفاده کنند و آن راهکارها را تمرین کنند. به کودک موقعیت های فرضی و بازی نقش بدهید که چگونه از آن استراتژی ها استفاده کند.

5. راه کارهای مقابله ای شامل:

1- نفس های عمیق کشیدن
2- شمردن تا عدد 20
3- درخواست کمک
4- صحبت کردن با یک دوست
5- فکر کردن درباره ی مصالحه
6- دور شدن
7- رها کردن
8- فکر کردن پیرامون چیزی که یادگیرنده را خوشحال می¬کند.

6. راه کارهای مقابله ای را در محیط طبیعی تمرین کنید.

پس از این¬که کودک یاد گرفت چگونه با اطلاع قبلی از پس وضعیتی برآید، از آن¬ها بپرسید که اگر شرایطی در زندگی واقعی بوجود بیاید چه کار خواهند کرد؟ به آنها یادآوری کنید که باید همیشه برای شرایط احتمالی که بوجود می¬آید آماده باشند.

7. اثربخشی مداخله را اندازه گیری کنید.

از نمودار استفاده کنید که مشخص کند کودک چگونه در گذر زمان پاسخ مناسبی می دهد. معیارهایی برای موفقیت ممکن است در هر مرحله متفاوت باشد. به طور مثال، در مرحله ی اول، شما اندازه¬گیری کنید که کودک چند بار موقعیت هایی را که باعث می شود سطح عاطفی خاصی داشته باشد، درست شناسایی می¬کند. هنگامی که کودک بتواند در طول جلسه حداقل 80 درصد امتیاز کسب کند، می توانید مرحله ی بعدی را شروع کنید.

معیارهایی جهت اندازه گیری برای این است که :

• موقعیت هایی را که باعث می شود کودک سطح عاطفی را احساس کند - طی دو تا سه جلسه - درست شناسایی می-کند.

• طی دو تا سه جلسه، به درستی مکانیسم های مقابله ای را نقش بازی می¬کند .

• هنگامی که در مورد یک وضعیت دشوار هشدار داده شود - طی سه تا پنج جلسه - مکانیسم مقابله را با موفقیت اجرا می¬کند.

• هنگامی که در مورد یک وضعیت دشوار هشدار داده نشود - طی سه تا پنج جلسه - مکانیسم مقابله را با موفقیت اجرا می¬کند.

منبع

https://onlinegrad.pepperdine.edu/blog/emotional-self-regulation-childre...

1400
آبان
8
شنبه 8 آبان 1400
2021
October
30

Add new comment

Plain text

  • No HTML tags allowed.
  • Web page addresses and e-mail addresses turn into links automatically.
  • Lines and paragraphs break automatically.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.
Image CAPTCHA
Enter the characters shown in the image.