کتـاب تکنیـک های رفـتــاری بخش ششم

تکنيک های آموزشی – رفتاری برای کودکان در خودمانده

  ترجمه قسمت هايی از کتاب The Me Book نوشته پروفسور Lovaas

«بخش ششم»

فصل هفتم

مهارتهاي مناسب بازي کردن :

بازي کردن با BLOCK ها: Block (نوعي وسيله بازي است که از تعدادي شيء رنگي به شکل مربع، مستطيل يا نيم دايره تشکيل مي گردد، که با اتصال آن ها به يکديگر يا قرار دادن آن ها در کنار هم، يک شکل خاص مانند ساختمان يا خانه و .... درست ميشود). بايد به بچه ياد بدهيد که چگونه مي تواند با بلوک ها، ساختار ويژه اي بسازد. در حالي که کار شما را به عنوان يک مدل مورد استفاده قرار مي دهد بگذاريد خودش اين کار را انجام دهد. در پايان، اميد است کودک بتواند از ابتکار خودش استفاده کند و شکل هايي را که از طريق نمونه سازي به او ياد داده شده را بسازد. در اين روش بازي مستقل به او ياد داده مي شود. درجريان آماده کردن شرايط جهت آموزش اين نوع بازي، شما و بچه بايد رو به روي يکديگر در طول يک متر بنشينيد، در حالي که وسعت آن به قدر کافي باشد تا بتوانيد به هر کدام از بلوک ها دست يابيد، به طوري که آن ها را بين خود و بچه بر يک طرف ميز قرار مي دهيد. در آغاز اين برنامه بايد تنها بلوک هاي اندکي در اين مجموعه بازي داشته باشيد. اما به همان ميزاني که آموزش توسعه داده مي شود، بايد مقدار بلوک ها را اضافه کنيد، به گونه اي که تعداد زيادي از آن ها جهت انتخاب موجود گردند.

گام اول: يک بلوک را از جعبه بازي برداريد و آن را در جلوي خود قرار دهيد و بلوک مشابهي را در جلو بچه بگذاريد. در آموزش اين برنامه همانند آموزش رفتارهاي ديگر، بايد با ساده ترين شکل آغاز کنيد. از بچه بخواهيد تا در جريان تقليد از رفتار شما مبني بر دست زدن به بلوک مشابه شما و برداشتن آن، اين کار را انجام دهد يعني يک بلوک را بردارد. مي توانيد با اين دستور شروع کنيد. ((اينطوري انجام بده)) يا ((اين کار را بکن)).

سپس بلوک را برداريد، از بچه نيز بخواهيد تا بلوکش را بردارد. او را راهنمايي کرده و سپس آن را کاهش دهيد. در ابتدا ممکن است بلوک شما را بردارد، اما به او ياد دهيد تا بلوک خودش را بردارد. پس از آن وارد مرحله آموزش رفتارهاي پيچيده تر مثل برداشتن بلوک خود و قراردادن آن در جاي اول شويد. شايد مرحله بعدي اين باشد که بلوک خود را بچينيد و يکي، دوبار آن را بر هم بزنيد. سپس از بچه بخواهيد تا اين کار را بکند و در صورت نياز او را کمک کنيد، سپس آن را کاهش دهيد تا زماني که کار را به خوبي ياد بگيرد.

گام دوم: اکنون به بچه ياد دهيد تا دو بلوک را بردارد، مي توانيد اين کار را با قرار دادن دو بلوک در جلو خود و دو بلوک مشابه در جلو بچه شروع کنيد، اول يک بلوک و سپس بلوک ديگر را برداريد. کودکتان را وادار کنيد تا اين گونه عمل کند. سپس او را تقويت کنيد. به اين صورت که وقتي بلوک اول را دست زده ايد و سپس بلوک دوم را بر مي داريد، بچه نيز بايد مانند شما انجام دهد. يک بلوک را برداريد و بر روي بلوک دوم بگذاريد و سپس بچه را وادار کنيد تا مانند شما با بلوک هايش بازي کند. هنگامي که بچه، قرار دادن دو بلوک بر روي هم را از شما تقليد کرد، استفاده کردن از 3 يا 4 بلوک را شروع نماييد و تا ساختن يک برج ادامه دهيد.

گام سوم: وقتي بچه حرکت به سوي بلوک هاي موجود در اطراف و مرتب کردن آن ها در کنار هم را به منظور ساختن يک برج شروع کرد. براي شما گام نسبتاً ساده اي است که بلوک ها را به گونه اي قرار دهيد تا شکل هاي خيالي بيشتري مثل يک پل را بسازيد. براي انجام اين کار بايد ساختن پل را به او نشان دهيد.

گام چهارم: وقتي بچه، ترکيبات ضروري ساختن را در جريان تقليد از شما ياد گرفته است بايد آن ساختمان را به هم بزنيد و از او بخواهيد تا آن را دوباره بسازد سپس به تدريج وقتي يک برج را ساخت، به او ياد دهيد تا آن را ((برج)) بنامد. در حالي که ساختمان خود را به عنوان يک علامت راهنما، از او دور مي سازيد، به او ياد دهيد تا طبق دستور ((يک برج بساز)) آن را انجام دهد. هدف از اين مرحله، اين است که بازي کردن با اسباب بازي هايش را تحت کنترل شفاهي خود قرار دهيد به گونه اي که فقط به او مي گوييد که با بلوک ها چه چيزي بسازد و مجبور نيستيد تمام کار را خود انجام دهيد. تمام ترکيبات و نوآوري هايي که مي توانيد با بلوک ها و اشياء (مثل حيوانات، تصاوير و ماسه بازي) ايجاد نماييد، مي توانند کاملاً پيچيده و تخيلي باشند.

بازي کردن با اسباب بازي ها:

يکي از ساده ترين کارها در آموزش مهارت هاي مناسب بازي کردن، تعليم بچه به منظور بازي با اسباب بازي هاي ساده مثل عروسک ها و ماشين ها مي باشد دوباره همانند آموزش بازي با بلوک ها، از هر کدام دو مورد را فراهم نماييد. در صورتي که مي خواهيد بچه شما با عروسک ها بازي کند. مرحله اول بايد ساده باشد. عروسک خود را برداريد و از بچه بخواهيد تا همين کار را بکند. درجريان تبعيت از دستور شما مبني بر ((اين کار را بکن)) يا ((بيا با عروسک ها بازي کنيم)) او را وادار کنيد تا عروسکش را بر دارد. در مرحله بعدي نه تنها بايد عروسک را برداريد بلکه بايد آن را در آغوش بگيريد و سپس بچه را وادار کنيد تا همان کار را با عروسکش بکند.

مراحل بعدي شامل تکان دادن عروسک به سمت جلو و عقب، نوازش کردن او، قراردادن بر روي زمين، پوشاندن عروسک با پتو و غذا دادن به او مي باشد. به خاطر داشته باشيد که در صورت نياز او را راهنمايي و تقويت کنيد. پس از آن، بايد به بچه ياد دهيد تا عروسک را بشويد، او را لباس بپوشاند، او را به دستشويي ببرد و .....

فايده داشتن دو جفت اسباب بازي اين است که بچه مجبور نيست تا به خاطر آورد چه چيزي از او مي خواهيد انجام دهد يک اسباب بازي فوراً براي او مهيا مي شود تا بر اساس تقليد از شما آن را به کار برد. بعد از اين که در تقليد کردن و پيروي از رفتارهاي شما تا حد زيادي مهارت يافت. سپس در مراحل تدريجي، در زمينه کار خود و کامل کردن کار او تأخيز ايجاد کنيد. به طوري که فاصله زماني بين رفتار شما و او بتدريج طولاني گردد. شما بازي مورد نظر را انجام دهيد، سپس اسباب بازي را به بچه بدهيد و از او بخواهيد تا همان طور که شما بازي مي کنيد، او نيز بازي کند. اين نوع تأخير بين رفتار شما و او به اين نياز دارد که به او به خاطر آورد چه کاري را شما انجام داديد.

شرکت در فعاليت هاي تفريحي:

وقتي يادگرفتيد که چگونه بازي تقليدي را آموزش دهيد، همانند موقعي که بلوک ها، کاميون و عروسک ها را به کار مي بريد، توسعه دادن اين نوع رفتار در قالب فعاليت هايي نظير ورزش ها و رقصيدن کار نسبتاً ساده اي است.