کتـاب تکنیـک های رفـتــاری بخش دهم

تکنيک های آموزشی – رفتاری برای کودکان در خودمانده

ترجمه قسمت هايی از کتاب The Me Book نوشته پروفسور Lovaas

«بخش دهم»

مهارت هاي خودياري:

مهارتهاي خودياري از قبيل لباس پوشيدن، شانه کردن مو، مسواک زدن دندان ها و ... برنامه هايي کاملاً پيچيده هستند و بچه شما بايد بعد از اينکه تقليد عموميت يافته را فراگرفت و توانست چندين آموزش شفاهي را دنبال کند، آغاز گردد. سعي نکنيد در يک لحظه، مقدار زيادي از اين برنامه ها را به او آموزش دهيد. در يک زمان خاص يک مهارت را انتخاب کنيد، و به طور منظم با بچه خود کار کنيد تا زماني که آن را به خوبي فراگيرد.

آموزش غذا خوردن:

بدليل اينکه غذا خوردن يک مهارت پيچيده است بايد آن را به مراحل کوچک تر تبديل کرد. براي آموزش اين رفتار ابتدا قاشقي را انتخاب کنيد که بچه شما بتواند به آساني آن را در دست گيرد. و به جاي اينکه غذا را داخل بشقاب بريزيد آن را داخل کاسه ريخته و از غذاهاي نرم مانند ماست، سوپ و غيره استفاده کنيد. زيرا آن ها نسبت به تکه هاي کلفت گوشت و سبزيجات راحت‌تر داخل قاشق قرار مي گيرند. شما مي توانيد اين مهارت را در چهار مرحله به کودک آموزش دهيد.

گام اول: به کودک بگوييد قاشق را بردار دست کودک را بگيريد و در حاليکه قاشق به صورت محکم در دست کودک قرار دارد قاشق را به سمت غذا ببريد و از کودک بخواهيد تا قاشق را بالا بياورد.

مرحلۀ دوم: به او بگوييد . « غذا را بردار» دستان او را هدايت کنيد به طوري که قاشق را در کاسه،فرو کند. عمل غذا برداشتن مشکل خواهدبود. مطمئن گرديد که او چگونگي خم کردن مچ دست جهت فرو کردن قاشق به سمت پايين را يادگرفته است.

گام سوم: به او بگوييد « غذا رابخور» وبه آرامي زيردست مشت کرده‌اش را بگيريد و به سمت بالا حرکت دهيد، تا قاشق را همراه با غذا در دهانش بگذارد.

گام چهارم: زماني که قاشق در دهان او است لازم است به او يادآوري کنيد که قاشق را بيرون بياورد. «به او بگوييد قاشق را بيرون بياور و او را هدايت کنيد تا قاشق را روي ميز بگذارد. و به او آموزش دهيد که دستها را ثابت بر روي ميز بگذارد و تا زمانيکه دهانش خالي نشده لقمۀ ديگر را برندارد ودر آخر راهنماييها را حذف کنيد.

روش ديگر آموزش اين مهارت روش تقليد کردن است که او اين کار را بايد از شما تقليد کند و احتياج به راهنمايي نيز ندارد و بهترين روش ترکيب روش هدايت فيزيکي با تقليد (modling ) است که باعث تثبيت رفتار مي شود.

تعليم توالت رفتن در طول روز:

براي آموزش توالت رفتن بهتر است از پيشنهادهاي زير استفاده کنيم:

1ـ کودک در طول دورۀ تعليم مامي نباشد و چندين شلوار براي آموزش داشته باشد

2ـ بچه بايد از يک شلوار راحت استفاده کند که قادر باشد آن را به راحتي بپوشد و دربياورد.

3ـ بچه در حال نشستن بر روي توالت بايد راحت باشد و ترسي از افتادن و چيزهاي ديگر نداشته باشد.

4ـ شما بايد با در دست داشتن مقداري مايعات مطلوب جذب مايع در بدن بچّه را افزايش دهيد تا به راحتي کار توالت رفتن را انجام دهد.

5ـ شما بايد هنگام بردن بچه به توالت از پاداشهاي مطلوب استفاده کنيد تا بتوانيد او را مدتي در دستشويي نگه داريد همچنين اين پاداشها بايد شور باشد تا تشنگي بچه زياد شود و عمل جذب مايع در بدنش افزايش پيدا کند.

حال براي آموزش اين مهارت آن را به چندين مرحله تقسيم مي کنيم 1ـ به کودکان مايعات زياد بخورانيد. 2ـ کودک را 5دقيقه يکبار به توالت ببريد تا زمان کنترل دستشويي او را بسنجيد. 3ـ زماني که او را به دستشويي مي بريد لباسهايش را کامل درآوريد تا کثيف نشود. 4ـ اگر بچه شما بعد از 5 دقيقه در دستشويي عمل دفع را انجام نداد به دليل درست نشستنش به او پاداش بدهيد. 5ـ اگر بچه شما عمل دفع را در شلوارش انجام داد او را به شدت توبيخ کنيد. 6ـ اگر بچه شما عمل دفع (ادرار کردن) را در توالت انجام داد او را تشويق کنيد. 7ـ در هنگام کار، از خشک يا خيس بودن شلوار بچه اطمينان داشته باشيد. براي تکميل کردن مهارت توالت رفتن روشهاي زير توصيه مي شود. بعد از اينکه کودک شما عمل توالت رفتن را بطور مستقل ياد گرفت 1ـ شيرآب را باز کند. 2ـ خود را کاملاً با کمک شما بشويد 3ـ دستان خود را به جايي نزند و با دست ديگر شلوارش را بالا بکشد4ـ توالت را بشويد 5ـ بعد از بيرون آمدن از دستشويي دستهايش را با آب و صابون بشويد.

............ ادامه دارد.