چگونه یک درمان گر می تواند به کودک من کمک بیشتری نماید

حمیدرضا عرب
زمانی که والدین با تشخیص اختلال طیف اتیسم (اوتیسم) برای کودکشان مواجه می شوند نگرانی هایی برای آنان ایجاد می شود نگرانی اول مربوط به این مساله است که چه آموزشی برای کودک من مناسب است و مساله ی دوم اینکه یک درمان گر چه ویژگی هایی باید داشته باشد تا بتواند به کودک من کمک بیشتری نماید. در مقاله ی حاضر به برخی از ویژگی های درمان گر برای کودک مبتلا به اختلال طیف اتیسم (اوتیسم)می پردازیم.
نکته ای که همه ی والدین و متخصصین باید آن را مدنظر قرار دهند آن است که شناخت درستی از سطح عملکردی کودک خود داشته باشیم و بدانیم کودکان طیف اتیسم(اوتیسم) عملکردهای مختلفی دارند، برخی از لحاظ عملکردی توانایی بالایی دارند و برخی از توانمندی شناختی و ادراکی پایین هستند. اگر کودکی بعد از آن که توسط درمان گری آموزش دید و پیشرفت نداشت تمام تقصیرات را متوجه درمان گر ننماییم چون به وفور کودکانی را دیده ام که به خوبی آموزش دیده اند لذا پیشرفت چندانی در آیتم های مورد نظر نداشته اند و علی رغم تلاش زیاد درمان گر و به کار بردن روش های مختلف در آموزش به اهداف مورد نظر نرسیده اند. در این موارد باید بدانیم که درمان گر تلاش خود را نموده است لذا عملکرد شناختی ضعیف کودک موجب شده که پیشرفت کودک به کندی صورت بگیرد. در این مورد نباید عملکرد درمان گر را رضایت بخش ندانیم و ضعف کودک و عدم پیشرفت او را متوجه درمان گر و کادر درمانی بدانیم.
الف) اولین ویژگی یک درمان گر، تجربیات آموزشی آن درمان گر با سایر کودکان است، به راستی به دست آوردن تجربه در هر کاری میزان موفقیت در آن حرفه را زیاد می نماید. اینکه درمان گر مورد نظر از تجربه ی کار با کودکان اتیسم برخوردار است یا خیر و اینکه آیا درمان گر توانسته است در مورد سایر کودکان عملکرد مطلوبی داشته باشد؟ البته در این مورد نکته ی اول را مدنظر خود قرار دهیم اما این ملاک به عنوان یک ملاک کافی نیست و سایر ملاک ها را نیز باید درکنار این ملاک در نظر گرفت.

ب) یکی دیگر از ویژگی های یک درمان گر، آشنایی او با ویژگی های کودک است. والدینی را دیده ام که برای کودک خود در مورد انتخاب یک درمان گر پافشاری می کنند و علی رغم توضیحات متخصصین قانع نمی شوند. مشکلی که وجود دارد این است که والدین ویژگی های فرزند خود را در نظر نگرفته اند. کودکان طیف اتیسم دارای ویژگی های متفاوتی هستند و نیازمند آن است که درمان گر کودک متناسب با این ویزگی ها تعیین شود. به عنوان نمونه کودکی که مشکلات رفتاری شدیدی دارد نیازمند درمان گری است که تا حدی مقتدر باشد و بتواند با اقتدار خود میزان مشکلات رفتاری کودک را کاهش دهد. بنابراین والدین باید این نکته را در نظر بگیرند که اگر درمان گری برای کودک آنان در نظر گرفته شده جوانب مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است و تنها روی یک ملاک تاکید نداشته اند. باید گفت اگر درمان گری برای آموزش یک کودک عملکرد موفقی داشت دلیلی برای این نکته نمی باشد که در مورد سایر کودکان نیز عملکرد موفقی دارد. باید به صورت خلاصه به این نکته اشاره کرد عملکرد موفق یک درمان گر برای یک کودک، شرط کافی برای سایر کودکان نیست.

ج) سومین ویژگی یک درمان گر خلاقیت آن درمان گر در هنگام آموزش کودکان است. بسیاری از کودکان وقتی با واژه ها یا رفتار های تکراری مواجه می شوند میل به یادگیری شان کاهش پیدا می کند. اما هستند درمان گرانی که سعی می کنند از روش های جدید و خلاقانه برای آموزش استفاده کنند و اگر در آموزش یک آیتم با شکست مواجه شدند تسلیم نمی شوند بلکه سعی می کنند آن آموزش را به صورتی جدید و خلاقانه و در مسیری جدید به کودک آموزش دهند. باید گفت خلاقیت و نوآوری یک ابزار مهم در موفقیت یک درمان گر است و اگر درمان گری از خلاقیت بالایی برخوردار باشد می توان گفت موفقیت درمان گر افزایش می یابد و در آموزش آن آیتم جدید با مشکل کمتری رو به رو می شود.

د) چهارمین ویژگی یک درمان گر، نحوه ی برقراری ارتباط او با کودک است. درمان گرانی که ارتباط صحیحی با کودک برقرار می کنند و یک رابطه مقتدرانه توام با صمیمیت دارند عملکرد موفق تری نسبت به سایر درمان گران دارند. لذا باید تلاش شود نحوه ی ارتباط گیری درمان گر با کودک مورد بررسی قرار گیرد. اگر درمان گر بتواند ارتباط صحیحی با کودک برقرار نماید و کودک درمان گر خود را در حین آموزش دوست داشته باشد آموزش آیتم ها آسان می شود.
ه) پنجمین ویژگی یک درمان گر، میزان آگاهی او از فنون درمانی مختلف در آموزش و توان بخشی کودکان طیف اتیسم است. درمان گرانی که در کنار آموزش و توان بخشی به مطالعه در زمینه ی فنون مختلف درمانی می پردازند و هر روز سعی می نمایند از فنون مختلف متناسب با سطح عملکردی کودک استفاده نمایند و اطلاعات به دست آمده از مطالعه ی سایر کتب را در عمل به کار گیرند در زمینه ی آموزش کودکان موفق تر هستند.
باید این نکته را خاطر نشان کرد همان طور که کودکان طیف اتیسم (اوتیسم) از عملکرد متفاوتی برخوردار هستند درمان گران آنان نیز توانمندی های متفاوتی دارند و نباید هیچ گاه درمان گری را خوب یا بد قلمداد نمود.
نکته ای که باید آن را مدنظر قرار داد آن است که در انتخاب درمان گر برای کودک خود نظر متخصصین مربوطه را جویا شوید، زیرا متخصصینی که با درمان گران و کودکان مختلف کار می کنند، شناخت بیشتر و بهتری از درمان گران و توانمندی های آنان در یک زمینه ی خاص دارند.