تقليد اصوات و كلمات

اين بخش، یکی از مشکل ترین برنامه های آموزشی است. اين بخش نخستین مراحل صحبت كردن را مطرح مي كند و به کودک ياد مي دهد، چگونه سخن بگويد. يعني به او آموزش مي دهد كه چگونه گفتار را تقليد كند. آموزش را با تقلید صداها و كلمات آغاز کنید. اكثر کودکان به سختي مي توانند صحبت كنند و یادگیری گفتار براي آن ها، بسیار سخت است. مدت زماني كه برای آموزش گفتار صرف مي شود، بستگی به میزان اهميت آن مهارت برای شما دارد. حدود نيمي از زمان آموزش را به برنامه هاي آموزش گفتار اختصاص دهید. در آغاز، مدت زمان طولاني صرف این کار نکنید و كمتر از يك ساعت از روز، را به این برنامه اختصاص دهيد. مواقعي كه کودک، در بهترين شكل ممكن قرار دارد ترجيحا نيم ساعت صبح و نيم ساعت بعد از ظهر.
معقول اين است كه آموزش تا اندازه اي با تقلیدهای غیر شفاهی تركيب گردد. آموزش گفتار، كار پيچيده ای است و ما تنها، مراحل آغازين را در اين بخش، ارائه مي نماييم.
قبل از اين كه آموزش گفتار را آغاز كنيد، بايد آگاه باشيد تمام کودکانی که تحت آموزش قرار می گیرند، نمی توانند صحبت كردن، را ياد بگيرند. بيان اين مطلب كه كدام کودک صحبت كردن را ياد مي گيرد و كدام يك، ياد نخواهد گرفت، آن هم قبل از آزمايش دقيق، خيلي مشكل است. اگر کودک كم تر از شش سال دارد و در حال حاضر، تركيبات پيچيده ی صامت و مصوت، را به كار مي برد، پس، احتمالا خيلي سريع صحبت کردن را ياد خواهد گرفت. از طرف ديگر اگر کودک شما بيش از شش سال دارد و برخي از صداها (پ-ج-ك) را به خوبي ادا نمي كند و صرفا يك صداي اتفاقي (آه- او و...) را ادا مي نمايد، در اين صورت تجربه به ما نشان داده است كه او پيشرفت کندی خواهد داشت. شايد تمام کودکان بتوانند تا حدی گفتار را ياد بگيرند، اما اين برنامه، به تلاش زيادي نياز دارد، چرا كه در مقايسه با ديگر مهارت ها مشکل تر است. اگر بعد از دو يا سه ماه آموزش کودک پيشرفت زيادي نكرد، (نتوانست پنج صدا يا بيشتر را تقليد كند) در اين صورت بايد آموزش این برنامه را کاهش دهید يا اين كه، آن را برای مدتی كنار بگذاريد و سپس دوباره آن را آموزش دهيد. کودک باید ياد بگيرد، بدون استفاده از تارهاي صوتي اش ارتباط برقرار كند، او مي تواند ياد بگيرد تا با اشاره صحبت كند. اگر دريافتيد كه کودکتان صحبت كردن را ياد نمي گيرد، وقت خود را صرف استحكام بخشيدن به توانايي هايش در بخش هاي ديگر كنيد.
برنامه موجود در اين بخش از پنج مرحله تشكيل مي شود:
1- افزايش مرحله ی بيان كلمه يا توليد صدا.
2- قرار دادن ايجاد صدا، تحت كنترل موقتي.
3- تقليد يا اداي صداها.
4- تقليد يا اداي صامت ها، مصوت ها و كلمات.
5- اداي صدا، زير و بم، و شتاب ايجاد صدا.

مرحله ی اول: افزايش ايجاد صدا
تولید صدا شامل هر صدایي است که توسط تارهاي صوتي ایجاد شده است نظير خرخر كردن، قهقهه زدن، پچ پچ كردن، گفتن«آه» و «اي». هدف اين مرحله، افزايش بسامد اين آواهاي ايجاد شونده است.
گام اول: شما و کودکتان بايد رو به روي يكديگر و با فاصله 48/1 تا 69/2 سانتي متر، دور از هم، بنشينيد. اگر کودکتان ناراحت شد، موقعيت مورد نظر را تا حد ممكن دوستانه كنيد و باعث خوشحالي او شويد. سعي كنيد از به كاربردن تنبيهات جزيي جهت كنترل كج خلقي ها و رفتار خود سرانه، بپرهيزید زيرا، ممکن است او به طور كامل ساكت و بي صدا گردد.
گام دوم: بگوييد (حرف بزن) و بلافاصله هر پاسخ آوايي (ايجاد صدا) را با تشویق كردن و غذا دادن، پاداش دهيد. بايد دستور مورد نظر را هر 5 تا 10 ثانيه تكرار كنيد، سعي كنيد تا درخواست شما مبني بر (صحبت كردن) با سلاست و رواني، گفته شود.
گام سوم: اگر کودک شما، هيچ صدايي را تولید نمي كند، بايد به طور فيزيكي با غلغلك دادن، در آغوش گرفتن، يا فعاليت بدني مانند پريدن به او كمك كنيد كه باعث مي شود تا او صدا ايجاد نمايد. بلافاصله هر صدايي كه کودک ايجاد کرد را تقويت نماييد، در صورتي كه اين نوع راهنمايي، جهت ايجاد هر پاسخ آوايي ناقص عمل كند، بايد به برنامه ی مربوط به (تقليد حالات صورت) باز گرديد و آن برنامه را با راهنمايي مربوط به ايجاد صدا همراه كنيد.
به خاطر داشته باشيد كه حتي اين مرحله ی آغازين برای آموزش تمام کودکان، سخت خواهد بود.
هنگامي كه کودک، ده مورد ايجاد صدا يا بيشتر از آن، را به طور گسترده در هر دقيقه و در هر دوره ی زماني 2 يا 3 دقيقه انجام داد، مي توانيد تصور كنيد كه مرحله ی اول را با مهارت فراگرفته و آن را به خوبي مي شناسد.
مرحله ی دوم: تولید آواهاي ايجاد شده تحت كنترل موقتي
هدف از مرحله ی دوم اين است كه کودک ياد بگيرد بعد از اين كه به او گفتيد: «حرف بزن» ظرف 3 ثانيه، صدايي را ايجاد كند. در مرحله ی اول، به او آموختید كه مي تواند با استفاده از ایجاد صدا، مقدار پاداش ها را کنترل نماید. اكنون به او چيزهايي را ياد خواهيد داد كه تا اندازه اي پيچيده تر هستند.
او با ایجاد صدا تنها زمانی می تواند پاداش دریافت کند که در ابتدا به صدايي كه شما ايجاد مي كنيد، گوش فرا دهد. اين مرحله ی آغازين آموزش است كه او ياد مي گيرد چگونه گوش دهد (ظرف كم تر از سه ثانيه) تشويق خواهد شد.
گام اول: شما و کودکتان، رو به روي هم با فاصله اي حدود 48/1تا 96/2 سانتي متر، دور از هم بنشينيد.
گام دوم: بگوييد: «حرف بزن» و بعد از حدود 3 ثانیه پس از درخواست تان هر پاسخ آوایی ایجاد شده را با غذا دادن تقويت كنيد. اين موارد آموزشي بايد ادامه يابند تا زماني كه کودک، ظرف مدت 3 ثانيه براي ده تمرین پي در پي بتواند صدایی را ایجاد کند.
گام سوم: اكنون فاصله زماني بين دستور شما و پاسخ او بايد به حدود 2 ثانيه، كاهش يابد. يعني اكنون، کودک شما بايد ظرف 2 ثانيه بعد از دستور شما مبني بر «حرف بزن» پاسخي را با ايجاد صدا، ارائه نمايد.
گام چهارم: زمانی كه کودک، در فاصله زماني 2 ثانيه حدود ده تمرین پي در پي، را با موفقیت پاسخ داد، اين فاصله ی زماني به ميزان يك ثانيه كاهش مي يابد. هنگامي كه کودک، ظرف يك ثانيه پس از بيان تقاضا از سوي شما، به ده تمرین پي در پي پاسخ آوايي مي دهد، وارد مرحله ی سوم شويد.
آواهاي اختياري باید، به مقدار کمی پاداش داده شود و با تکان دادن سر و گفتن «کلمه ی خوبی بود» تحسین گردد. شما بايد به آواهايي که حین تمرین روي مي دهند، تقويت كننده هايي (مثل غذا و بوسه) را در نظر بگيريد. برخي از افراد، در تمام مدت آموزش آغازين، تقويت كردن آواهاي اختياري را ترجيح نمي دهند زيرا كار کودک را سخت تر مي كند. او نمي تواند تشخيص دهد كدام رفتار در حال تصديق شدن است يعني اگر به خاطر اختیاری بودن رفتار پاداش گیرد موقعي كه به خاطر ايجاد صدا در يك زمان خاص تشويق مي شود را درك نمي كند.

اكنون آموزش، پيچيده تر مي شود. شما گزينه هاي زيادي داريد و به نظر نمي رسد كه هميشه، اين دوره ی فعاليت خوب باشد، و برای شما مطلوب واقع گردد. تنها شما نيستید كه دقيقا نمي داند چه كار كند. هيچ كس هنوز، تمام جزئيات اين آموزش را انجام نداده است. شايد بدين دليل است كه برخي از کودکان، برنامه ی تقليد را مي فهمند و بعضی آن را درك نمي كنند. از اين جهت كه هميشه نمي دانيد كدام برنامه، بهتر است، انواع گوناگون را امتحان كنيد. در ابتدا، روشي را براي چند روز به طور مداوم، به كار بريد و ببينيد، كارآيي آن چگونه است. اطلاعات مربوط به چگونگي رفتار کودک را ثبت كنيد، سپس وارد روش ديگر شويد و ببينيد كه آيا کودک بهبودي حاصل مي كند يا نه!
اگر یک تیم آموزشی با شما در حال فعالیت است سعی کنید یک یا دو نفر یک برنامه را آموزش دهند و به دیگران اجازه دهید تا روش های دیگر آموزشی را امتحان کنند. سپس رفتار کودک را در هر کدام از برنامه ها بررسی کرده و با هم مقایسه کنید. با این کار از اشتباه کودک جلوگیری کنید اما گاهی ممکن است اشتباهی صورت گیرد و کودک گیج شود. ولی باید گفت برای این که بفهمید کودک شما به کدام روش پاسخ بهتری می دهد هیچ راهی جز امتحان کردن راه های مختلف وجود ندارد. از آن جا که دنیا مملو از اشتباهات است طبیعی است که کودک دچار رفتارهای متناقض شود و چه بهتر که کودکتان در نخستین دروس آموزشی و از سوی شما این رفتارهای متناقض را دریافت کند تا بتوانید به بهترین شکل به او کمک کنید واکنش های مناسبی به آن رفتارها داشته باشد. شما باید مداوم در حال جمع آوری اطلاعات باشید تا بتوانید بهترین روش را برای یک برنامه ی درست و مطلوب برنامه ریزی کنید و در آموزش هایتان همیشه آن را به کار ببرید.

ادامه دارد

منبع

مبانی برنامه ریزی آموزشی کودکان دارای اتیسم. طیبه صفری، زهرا خلیلی و منصوره همتیان. انتشارات یارمانا. 1395

1400
اردیبهشت
4
شنبه 4 ارديبهشت 1400
2021
April
24

افزودن دیدگاه جدید

Plain text

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • نشانی صفحه‌ها وب و پست الکترونیک بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
سوال امنیتی
سوال زیر برای جلوگیری ارسال اسپم می باشد، لطفا به آن پاسخ دهید. با تشکر
CAPTCHA ی تصویری
کاراکترهای نمایش داده شده در تصویر را وارد کنید.