اشتغال برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم (اوتیسم)

حمیدرضا عرب
اتمام تحصیلات کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم (اوتیسم) و بزرگ شدن آنان و ورودشان به بازار کار و زندگی مستقل یک چالش اساسی برای خانواده های آنان است که در کشور ما راه حلی برای این مساله جستجو نشده است و همزمان با بزرگ شدن نوجوانان مبتلا به اختلال طیف اتیسم(اوتیسم) باید به این مساله توجه جدی شود تا در آینده این افراد دارای شغلی متناسب با توانمندی خودشان باشند.
بسیاری از نوجوانان مبتلا به اختلال طیف اتیسم (اوتیسم) دارای توانمندی هایی هستند که اگر از این توانمندی ها در عرصه ی شغلی استفاده شود برای فرد، خانواده و جامعه سود بسیاری دارد و در استقلال کامل این کودکان مفید است.
مشاغلی که برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم (اوتیسم) مناسب است باید دارای ملاک های زیر باشد:
1 ) مشاغل باید دارای اهداف مشخص و تعیین شده ای باشد.
2) کارفرما باید محدودیت های اجتماعی نوجوانان مبتلا را بشناسد.
این مهم است که نوجوانان مبتلا به اختلال طیف اتیسم (اوتیسم) با عملکرد بالا، در زمینه ای که می خواهند شغلی به دست آورند آماده گردند و آن شغل با توانمندی های آنان هم خوانی داشته باشد.
به عنوان نمونه کار با کامپیوتر یک انتخاب خوب برای نوجوانان مبتلا به اختلال طیف اتیسم (اوتیسم) با عملکرد بالا است زیرا با بسیاری از خصوصیات و توانمندی های کودکان مبتلا هم خوانی دارد.
دیگر مشاغل مفید برای این کودکان عبارتند از 1. حسابداری 2 مهندسی و کتابداری
رشته هایی هم چون علوم سیاسی، تاریخ، تجارت، ادبیات و ریاضی برای این افراد مناسب نیست.
نکته ی دیگری که باید همیشه مدنظر باشد آن است که بسیاری از این کودکان در حالی که هنوز در دبیرستان مشغول به تحصیل هستند باید در کلاس هایی جهت آماده سازی آنان برای مشاغل مورد نظر آموزش ببینند تا با انگیزه ی بیشتری وارد بازار کار شوند.
تمپل گراندین، یکی از مشهورترین افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم(اوتیسم) و علاقمند به حقوق این افراد در مورد فرصت های استخدامی برای این افراد شناخت هایی پیدا کرده است. افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم(اوتیسم) دارای حافظه کوتاه مدت ضعیفی هستند اما اغلب دارای حافظه طولانی مدت بسیار قوی هستند. برای جستجوی شغل برای این افراد باید این مساله را در نظر داشته باشید.
گراندین شغل ها را به دو دسته تقسیم می کند: (1) افرادی که دارای مهارت های بصری و تفکر تصویری بالایی هستند و (2) افرادی که متفکران تصویری قوی نیستند اما در زمینه های ریاضی، موسیقی یا حفظ کردن مهارت دارند. در زیر گراندین نمونه هایی از مشاغل فنی برای این زمینه ها را اعلام می کند.
فرصت های شغلی مناسب برای افرادی که از تفکر تصویری بالایی برخوردارند:
- طراح ابزار: طراحی یکی از موارد بصری است. اغلب افراد با نقشه کشی شروع کرده و سپس ابزارهای پیشرفته ای تولید می کنند.
- تعمیر کامپیوتر: این افراد می توانند مشکلات کامپیوترها و شبکه ها را به راحتی تحلیل کنند.
- طراح وب سایت: توانایی افراد برای تجسم یکی از مهم ترین اقدامات طراحی است. این افراد می توانند به عنوان شغل آزاد در این زمینه فعالیت کنند.
- گرافیک / انیمیشن: این افراد می توانند در این حرفه عملکرد خوبی داشته باشند اما رقابت زیادی در این زمینه وجود دارد.
- مکانیک خودرو: این افراد می توانند به راحتی سیستم خودرو را تجسم کرده و ماشین های بهتری سازند.
- طراحی: نقشه های مهندسی و کامپیوتری می تواند فرصت هایی را برای این افراد فراهم آورد. طراحی یکی از مسیرها برای ورود به مشاغل حرفه ای است.
مشاغل مناسب برای افرادی که تفکر تصویری بالایی ندارند:
- برنامه نویسی کامپیوتر: این زمینه بسیار گسترده بوده و مشاغل مختلفی دارد که از این میان می توان به اتوماسیون صنعتی، طراحی نرم افزار، اطلاعات تجاری، و سیستم های شبکه اشاره کرد. همواره کمبود برنامه نویس های حرفه ای در زمینه های تجارت و صنعت وجود دارد.
- مهندسی: مهندسی الکتریک، الکترونیک و شیمی گزینه های بهتری برای افراد ماهر است.
- تکنسین های آزمایشگاه: ایجاد ابزارهای حرفه ای برای افرادی که از قدرت تصویری بالایی برخوردار نیست نیز مناسب است.
- مهندس آمار: استعداد استفاده از اعداد می تواند منجر به تحقیقات مناسب در زمینه کنترل کیفیت، وزارت کشاورزی یا سازمان سرشماری گردد.
- متخصص فیزیک یا ریاضی: این مشاغل در محیط های آکادمیک رواج دارند و ورود به آن ها اندکی دشوار است. با این حال، اگر فردی بتواند وارد آن ها شود می تواند صاحب شغل رضایت بخشی گردد.
- وارد کردن اطلاعات: این موضوع به مهارت فرد بستگی دارد. آیا این موضوع برای افرادی که از مهارت های حرکتی خوبی برخوردار هستند مناسب نیست؟
صرف نظر از شغل انتخابی، مهم ترین عامل برای افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم برای همه ی افراد مشابه است و آن تعیین نقاط قدرت و ضعف است که می تواند در تعیین شغل مناسب کمک کند. افراد مبتلا به این اختلال باید کارفرمایی را انتخاب کنند که بتواند به نیازها و توانایی های خاص آن ها ارزش دهد.
مشاغلی که نیاز به مهارت های اجتماعی دارند از قبیل مسوول پذیرش، صندوق داری یا فروشندگی برای این افراد مناسب نیست.
یک نکته ی دیگر آن است که بسیاری از افراد از انجام کارهای تکراری خسته می شوند در حالی که این افراد در این مشاغل بسیار عملکرد مطلوبی دارند. کار در واحد مونتاژ یک نمونه ی مناسب از این مشاغل است.
امیدواریم جامعه به آن سطح از آگاهی برسد که بتواند با شناخت پتانسیل ها و توانمندی های این کودکان و آزمایش مشاغل متفاوت این کودکان را از لحاظ شغلی آماده نماید.
لذا نیاز است آژانس ها و موسساتی تاسیس شوند تا استعداد ها و توانمندی های این کودکان را شناسایی نمایند و با تقویت این توانمندی ها و استعدادها آن ها را به سمت مشاغل مناسب سوق دهند. یکی از رسالت های این موسسات باید آن باشد که واسطه بین مراکز آموزشی و توانبخشی اتیسم و بازار کار باشند و همان طور که برای این کودکان از لحاظ درسی برنامه ریزی می شود برای آنان جهت شغل آینده نیز برنامه ریزی شود.

منبع
www.Iidc.indiana.edu